2ο Εργαστήριο για επαγγελματίες πολιτισμού και τουρισμού στο πλαίσιο του Δικτύου για Μεσαιωνικές Τέχνες και Τελετουργίες (Network for Medieval Arts and Rituals) – NetMAR

Σύνταξη: Ασπασία Σκουρουμούνη Σταυρινού, Επιστημονική Λειτουργός Έργου NetMAR
Ερευνητική Μονάδα Μεσαιωνικών Τεχνών και Τελετουργιών (ΕΜοΜεΤ), Πανεπιστήμιο Κύπρου

Τετάρτη, 10 Νοεμβρίου 2022 – Για την ανακοίνωση σε μορφή .pdf παρακαλώ ανοίξετε τον σύνδεσμο, εδώ.

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 9 Νοεμβρίου 2022 στο Κέντρο Πληροφόρησης–Βιβλιοθήκη «Στέλιος Ιωάννου» το δεύτερο μοναδικό στο είδος του εργαστήριο (stakeholders workshop), το οποίο διοργανώθηκε από το Δίκτυο για Μεσαιωνικές Τέχνες και Τελετουργίες (Network for Medieval Arts and Rituals - NetMAR) της ομώνυμης Ερευνητικής Μονάδας (ΕΜοΜεΤ) του Πανεπιστημίου Κύπρου. Το Δίκτυο NetMAR, το οποίο εξετάζει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ μεσαιωνικών τεχνών και τελετουργιών, χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υλοποιείται μέσα από τη στενή συνεργασία τριών ευρωπαϊκών ερευνητικών κέντρων: της ΕΜοΜεΤ του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Κέντρου Μεσαιωνικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Νοτίου Δανίας και του Κέντρου Μεσαιωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Bamberg (Γερμανία).

Το εν λόγω εργαστήριο με τον τίτλο «Η Κυπριακή Πολιτιστική Κληρονομιά ως Μέσο Προώθησης της Αειφόρου Ανάπτυξης» απετέλεσε μια μοναδική ευκαιρία δικτύωσης ακαδημαϊκών και ερευνητών με επαγγελματίες του πολιτισμού και του τουρισμού, μέλη ΜΚΟ, και εκπροσώπους κρατικών, τοπικών και άλλων φορέων χάραξης πολιτικής σε θέματα κυπριακού πολιτισμού και τουρισμού. Σε ένα φιλικό και ανεπίσημο περιβάλλον δόθηκε η ευκαιρία για ανταλλαγή τεχνογνωσίας και απόψεων, καθώς και για την από κοινού αναζήτηση πρωτότυπων τρόπων αξιοποίησης της κυπριακής πολιτιστικής κληρονομίας ως μέσο προώθησης της αειφόρου ανάπτυξης της χώρας μας.

Οι εργασίες του εργαστηρίου ξεκίνησαν με το θερμό καλωσόρισμα και τη σύντομη εισαγωγική ομιλία της Σταυρούλας Κωνσταντίνου, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Διευθύντριας της ΕΜοΜεΤ και Συντονίστριας του NetMAR. Όπως τόνισε, η δημιουργία και προώθηση ενός διαλόγου ανάμεσα σε ακαδημία και βιομηχανία, αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους του δικτύου NetMAR. Ένας τέτοιος διάλογος είναι απαραίτητος και αναγκαίος προκειμένου να εξευρεθούν τρόποι προώθησης και αξιοποίησης της κυπριακής πολιτιστικής κληρονομίας μέσα από καινοτόμα και βιώσιμα μέσα. 

Επίσημη προσκεκλημένη και κεντρική ομιλήτρια του εργαστηρίου ήταν η διευθύντρια του Κέντρου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της πόλης Bamberg στη Γερμανία. Στην ομιλία της με τον τίτλο «Heritage Interpretation as a Management Tool in Tourism Destinations», η κυρία Alberth ανέδειξε κεντρικούς άξονες και διόδους δημιουργικής, καινοτόμου και αειφόρου διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα από μια γλαφυρή παρουσίαση του καθόλα επιτυχημένου μοντέλου πολιτιστικής ανάπτυξης που ακολούθησε η πόλη Bamberg από το 1993, έτος ένταξής της στον κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, μέχρι και σήμερα. Όπως κατέδειξε, μια σειρά από καινοτόμες, συλλογικές και συντονισμένες συνέργειες ανάμεσα σε τοπική κοινωνία, ακαδημαϊκή κοινότητα, τοπικούς και διεθνείς φορείς οδήγησαν σταδιακά στην ανάδειξη της μεσαιωνικής πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης Bamberg σε εργαλείο εκπαίδευσης, μέσο ενίσχυσης πολιτιστικής ταυτότητας και σε μηχανισμό για μια ολοκληρωμένη αειφόρο και υψηλής ποιότητας ανάπτυξη της πόλης. Τονίζοντας συνεχώς την τεράστια σημασία της εκπαίδευσης από τις μικρές ηλικίες για την ευαισθητοποίηση απέναντι στην αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη συνειδητοποίηση της ανάγκης για διατήρησή της, η κυρία Alberth κατέστησε σαφή την πολυσχιδή σπουδαιότητα μιας σωστής στάσης απέναντι στο μείζον ζήτημα της πολιτιστικής διαχείρισης ενός τόπου. Η ορθή διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως τόνισε εν κατακλείδι, μέσα από τη δημιουργία κοινών αντιλήψεων και αξιών, καθώς και την εμπέδωση της αξίας της ιδιαίτερης ταυτότητας ενός τόπου, μπορεί να καταστεί σημαντικό μέσο προώθησης της οικονομικής και τουριστικής ανάπτυξης, της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής και εν γένει της εξασφάλισης μιας υψηλής ποιότητας ζωής σε μια τοπική κοινότητα.

Ακολούθησε μια σειρά από σύντομες παρουσιάσεις υπό τον συντονισμό της Δρας Σταυρούλας Κωνσταντίνου.  Οι ομιλήτριες/ές ήταν οι ακόλουθες/οι:

1. Δρ Άγγελος Σμάγας, Συντονιστής Προγράμματος Θρησκευτικών Περιηγήσεων Επαρχίας Αμμοχώστου, o οποίος μοιράστηκε προβληματισμούς και ιδέες για τρόπους από κοινού ανάδειξης και αξιοποίησης των σημείων αρχαιολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος πέραν από τον φυσικό πλούτο της περιοχής του εθνικού πάρκου Κάβο Γκρέκο.
2. Έλλη Μιχαήλ, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Windcraft Loud, η οποία παρουσίασε τη φιλοσοφία δημιουργικής αναμόχλευσης στοιχείων της παραδοσιακής κουλτούρας με τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργικότητα στη δόμηση του φεστιβάλ Windcraft Music Fest, όπου μουσικές παραστάσεις πλαισιώνονται από ποικίλες άλλες δράσεις όπως εργαστήρια, παρουσιάσεις, προβολές ντοκιμαντέρ, διαδραστικούς περίπατους, εικαστικές παρεμβάσεις κ.ά.
3. Δρ Εύη Σωτηρίου, Εμπειρογνώμων στον Τομέα του Σχεδιασμού Τουριστικής Πολιτικής και Αειφόρου Τουριστικής Ανάπτυξης, η οποία σκιαγράφησε κάποιες από τις μεγαλύτερες προκλήσεις (οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές) για την επίτευξη αγαστής συνεργασίας των φορέων διαχείρισης της κυπριακής τουριστικής πολιτικής και την ουσιαστική προώθηση της μεσαιωνικής κληρονομιάς της Κύπρου.
4. Νικόλας Βρυώνης, Πολιτιστικός Διαχειριστής του Δήμου Ύψωνα, ο οποίος αναδίπλωσε το σκεπτικό και τις προσπάθειες του δήμου για τη δημιουργία προσκυνηματικών περιπατητικών και ποδηλατικών διαδρομών στα αχνάρια της πορείας της ιστορικής επίσκεψης του Αποστόλου Παύλου στο νησί, ώστε να συνδυαστούν και να αναδειχθούν διαφορετικά σημεία του Ύψωνα και των γύρω περιοχών της επαρχίας Λεμεσού.
5. Παναγιώτης Θεοδώρου, Ιδρυτικό Μέλος και Διαχειριστής Προγραμμάτων του Πολιτιστικού Εργαστηρίου Αγίων Ομολογητών, ο οποίος παρουσίασε το ιστορικό της πορείας εξέλιξης του εν λόγω πολιτιστικού εργαστήριου, για να προβάλει καίριους αναστοχασμούς για τον ελλείποντα συνδετικό κρίκο στην αλυσίδα της αναγκαίας σύζευξης μικρών τοπικών μη κυβερνητικών οργανισμών με τους ιδιωτικούς και κρατικούς φορείς παραγωγής και προώθησης πολιτισμού σε ένα δομημένο πλαίσιο σταθερής και όχι ευκαιριακής στήριξης και συνεργασίας.
6. Γιάννης Μυράλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Μουσικής Παιδαγωγικής και Σαξοφώνου στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, ο οποίος μοιράστηκε τους προβληματισμούς του για τους τρόπους αναζωογόνησης και ουσιαστικής επανασύνδεσής της μουσικής πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου με την κυπριακή νεολαία και κοινωνία γενικότερα, πέραν και εκτός του πλαισίου της φολκλορικής αναπαραγωγής της σε μεμονωμένες κοινωνικές ή άλλες τουριστικές εκδηλώσεις. Ανάμεσα στις άλλες σημαντικές ιδέες, η εισήγησή του κατάδειξε την αδήριτη ανάγκη για ένταξη του κλάδου της μουσικολογίας στα προγράμματα σπουδών κρατικών πανεπιστημίων.

Ακολούθησε μια παραγωγική συζήτηση ανάμεσα σε κεντρική ομιλήτρια, άλλους ομιλητές και μέλη του κοινού, στο πλαίσιο της οποίας εκφράστηκαν  περαιτέρω σκέψεις και ιδέες για τους τρόπους δικτύωσης ανάμεσα στους διαφόρους φορείς, αναφορικά με τις προκλήσεις και τα καταλληλότερα μέσα για μια βιώσιμη και δημιουργική αξιοποίηση κουλτούρας και πολιτισμού στην Κύπρο και γενικότερα στις σύγχρονες κοινωνίες.

Η γεφύρωση της ακαδημαϊκής κοινότητας με την τοπική βιομηχανία και τους φορείς του πολιτισμού και του τουρισμού αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους του δικτύου NetMAR. Το παρόν εργαστήριο αποτελεί το δεύτερο μέρος μια σειράς τριών δράσεων (το 1^ο εργαστήριο που έλαβε χώρα στις 26 Ιανουαρίου 2022 και ένα διεθνές συνέδριο που επίκειται για τον Δεκέμβριο του 2023), οι οποίες στοχεύουν στη διάδραση πανεπιστημιακών και επαγγελματιών του τουρισμού και του πολιτισμού για την ανάδειξη και προώθηση της μεσαιωνικής ιστορίας και του πολιτισμού της Κύπρου ως μέσων για βιώσιμη ανάπτυξη.

Για περισσότερες πληροφορίες για αυτές και άλλες δράσεις του NetMAR, επισκεφτείτε τον επίσημο ιστότοπο του προγράμματος στο www.netmar.cy.