ΝΙΟΒΗ ΣΑΝΤΑΜΑ
- Πτυχίο Βιολογίας (βαθμός 8.33), Τμήμα Βιολογικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Αθηνών (1987)
- Δίπλωμα Ειδίκευσης (M.Sc.), στη Μοριακή Βιολογία και Γενετική Μηχανική. Σχολή Βιολογικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο του Sussex, Brighton, Ηνωμένο Βασίλειο (1988)
- Διδακτορικό Δίπλωμα στις Νευροεπιστήμες (Ph.D.), Σχολή Βιολογικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο του Sussex, Brighton, Ηνωμένο Βασίλειο (1992)
- Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Κέντρο Νευροεπιστημών του Πανεπιστημίου του Sussex, Brighton, Ηνωμένο Βασίλειο (1992-93)
- Υπότροφος EMBO, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας (EMBL), Χαϊδελβέργη, Γερμανία (1994-95)
- Υπότροφος Marie Curie HCM, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας (EMBL), Χαϊδελβέργη, Γερμανία (1995-97)
- Λέκτορας στο Tμήμα Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου (1996-98)
- Επίκουρη Καθηγήτρια στο Tμήμα Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου (1998-2002)
- Επίκουρη Καθηγήτρια στο νεοϊδρυθέν Tμήμα Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου (2002-07)
- Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Tμήμα Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου (2007-17) και Πρόεδρος Τμήματος (2015-17)
- Καθηγήτρια στο Τμήμα Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου (2018- )
Η Νιόβη Σανταμά, Ph.D., είναι Καθηγήτρια στο Τμήμα Βιολογικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Είναι μοριακή κυτταρική βιολόγος που εκπαιδεύτηκε στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας (European Molecular Biology Laboratory, EMBL) στη Χαϊδελβέργη Γερμανίας και στο Πανεπιστήμιο του Sussex στο Brighton του Ηνωμένου Βασιλείου, μετά από τις βασικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της μεταδιδακτορικής της έρευνας της απενεμήθησαν υποτροφία από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Μοριακής Βιολογίας (ΕΜΒΟ) και υποτροφία Marie Curie από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. To 2016 της απονεμήθηκε υποτροφία Fulbright Visiting Scholar Award για διεκπεραίωση πειραματικής εργασίας διάρκειας 4 μηνών στο Department of Molecular Cell Biology, University of California, Berkeley.
Το ερευνητικό της υπόβαθρο και η ερευνητική της συνεισφορά εστιάζονται στα πεδία της μοριακής και κυτταρικής βιολογίας των πρωτεϊνών-κινητήρων και της γένεσης του αισθητήριων κροσσών (sensory cilia) σε κύτταρα θηλαστικών, στους μηχανισμούς συγκρότησης της πυρηνικής μεμβράνης και μορφογένεσης στο Ενδοπλασματικό Δίκτυο, στη μοριακή φυσιολογία νευροεκφυλιστικών ασθενειών και παλαιότερα στη διερεύνηση της σχέσης δομής και λειτουργίας πυρηνικών οργανιδίων σε νευρώνες θηλαστικών, και στη μοριακή και κυτταρική βιολογία των νευροπεπτιδίων στον εγκέφαλο.
Έχει δημοσιεύσει 36 άρθρα σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά (προσβάσιμα στο https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Santama_N) που περιλαμβάνουν τα περιοδικά υψηλής απήχησης EMBO Journal, The Journal of Cell Science, The Journal of Biological Chemistry, Cellular and Molecular Life Sciences, κ.α. Οι επιστημονικές της δημοσιεύσεις αντιστοιχούν σε δείκτη Η 21 (H-factor 21) και συγκεντρώνουν πάνω από 1200 αναφορές. Έχει προσελκύσει στο Πανεπιστήμιο Κύπρου σημαντικούς εξωτερικούς πόρους από διεθνή ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ), την Αμερικανική Εταιρεία Μυικής Δυστροφίας (USA MDA), το Ίδρυμα Λεβέντη (Γαλλία), το Ίδρυμα Τέλεθον (Κύπρος) και το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (Κύπρος). Στα πλαίσια της έρευνας έχει διεθνείς συνεργασίες με εργαστήρια από τη, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Δανία, Σιγκαπούρη, Ελλάδα, Βέλγιο, ΗΒ και ΗΠΑ.
Έχει επιβλέψει τις ερευνητικές διατριβές 26 προπτυχιακών φοιτητών, 14 φοιτητών Μάστερ, 6 διδακτορικών φοιτητών και την ερευνητική εργασία 7 μεταδιδακτορικών ερευνητών. Σε μέλη του εργαστηρίου της απενεμήθησαν υποτροφίες μικρής διάρκειας (5 ΕΜΒΟ και 1 FEBS) κατά τη διάρκεια των σπουδών τους για να επισκεφθούν διεθνή συνεργαζόμενα εργαστήρια για διεκπεραίωση ειδικευμένων πειραμάτων. Στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, η Νιόβη Σανταμά σχεδίασε και δίδαξε επι σειράν ετών 6 νέα προπτυχιακά και 4 νέα μεταπτυχιακά μαθήματα, συνολικά.
Είναι ο αντιπρόσωπος της Κύπρου στο συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Μοριακής Βιολογίας (ΕΜΒC) και Εθνικό Σημείο Επαφής για το EMBO Young Investigator Award. Την περίοδο 2007-14 ήταν προσκεκλημένο μέλος επιτροπών κρίσεως επιστημονικών προγραμμάτων (panels LS1, LS3) στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (European Research Council, ERC) και διετέλεσε επίσης προσκεκλημένος κριτής για Ευρωπαϊκά προγράμματα (FP6), προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την Wellcome Trust, UK (Neuroscience and Mental Health Projects), το Israeli Science Foundation, ερευνητικά προγράμματα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας Ελλάδας, και κριτής σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά.
Ήταν Πρόεδρος (2015-2019) του ΔΣ της εθνικής επιτροπής διαχείρισης του Προγράμματος Erasmus+ της Κύπρου (ΙΔΕΠ Δια Βίου Μάθησης). Διετέλεσε Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος (2 θητείες) του Τμήματος ΒΙΟ, Μέλος της Συγκλήτου του ΠΚ, Μέλος του Συμβουλίου Σχολής ΣΘΕΕ (3 θητείες) και Μέλος του Συμβουλίου Σχολής Μεταπτυχιακών Σπουδών (2 θητείες). Διατελεί Αντιπρόεδρος του Τμήματος ΒΙΟ (2023-2025).
Είναι ιδρυτικό μέλος, πρόεδρος του προσωρινού ΔΣ (2021), πρόεδρος του πρώτου εκλελεγμένου ΔΣ (2021-2024) της επιστημονικής οργάνωσης βιος-Society of Biological Sciences in Cyprus (βιος-SBSCy, https://sbscy.org/) και αντιπρόσωπος της οργάνωσης στη FEBS (Federation of European Biochemical Societies).
Τρέχοντα ενδιαφέροντα
Μεταγραφή του ριβοσωμικού RNA στα κύτταρα θηλαστικών
Ρύθμιση του διπλασιασμού του κεντροσωματίου και της βλεφαριδογένεσης σε κύτταρα θηλαστικών
Μοριακή και κυτταρική βιολογία των πρωτεϊνών-κινητήρων και του κυτταροσκελετού στο νευρικό σύστημα των θηλαστικών
Μηχανισμοί συγκρότησης της πυρηνικής μεμβράνης και μορφογένεσης του ενδοπλασματικού δικτύου σε κύτταρα ανθρώπου
Επιπρόσθετα ενδιαφέροντα
Ταυτοποίηση και λειτουργικός χαρακτηρισμός υποδοχέων για πρωτεΐνες-κινητήρες στο νευρικό σύστημα
Νευροεκφυλισμός και ασθένειες των κινητικών νευρώνων στον άνθρωπο
Μεταβολισμός του RNA και πυρηνική αρχιτεκτονική στους νευρώνες των θηλαστικών
Μοριακή και κυτταρική βιολογία νευροπεπτιδεργικών συστημάτων στο κεντρικό νευρικό σύστημα απλών οργανισμών-μοντέλων
- Maimaris, G., Christodoulou, A., Santama, N. and Lederer, C.W. (2021). Regulation of ER Composition and Extent, and Putative Action in Protein Networks by ER/NE Protein International Journal of Molecular Sciences 22 (19):10231. doi: 10.3390/ijms221910231.
- Christodoulou, A., Maimaris, G., Makrigiorgi, A., Charidemou, E., Lüchtenborg, C., Ververis, A., Georgiou, R., Lederer, C.W., Haffner, C., Brügger, B. and Santama, N. (2020). ER protein TMEM147 interacts with lamin B receptor, regulates its localization and levels, and affects cholesterol homeostasis. Journal of Cell Science 133: jcs245357; doi: 10.1242/jcs.245357.
The article was associated with a featured “First-Author article” with Dr Andri Christodoulou (https://journals.biologists.com/jcs/article/133/16/jcs252684/225746/First-person-Andri-Christodoulou)
- Willsey, H.R., Walentek, P., Exner, C.R.T., Xu, Y., Lane, A.B., Harland, R.M., Heald, R. and Santama, N. (2018) Katanin-like protein Katnal2 is required for ciliogenesis and brain development in Xenopus Developmental Biology 442: 276-287.
- Christodoulou, A., Santarella-Melwig, R., Santama, N. and Mattaj, I.W. (2016) Transmembrane protein TMEM170A is a newly discovered regulator of ER and nuclear envelope morphogenesis in human cells. Journal of Cell Science 129: 1552-1565.
- Ververis, A., Christodoulou, A., Christoforou, M., Kamilari, C., Lederer, C.W. and Santama, N. (2016). A novel family of katanin-like 2 protein isoforms (KATNAL2), interacting with nucleotide-binding proteins Nubp1 and Nubp2, are key regulators of different MT-based processes in mammalian cells. Cellular and Molecular Life Sciences 73: 163-184. (COVER STORY)
- Kypri, E., Christodoulou, A., Maimaris, G., Lethan, M., Markaki, M., Lyssandrou, C., Lederer, C.W., Tavernarakis, N., Geimer, S., Pedersen, L.B. Santama, N. (2014) The nucleotide binding proteins Nubp1 and Nubp2 are negative regulators of ciliogenesis. Cellular and Molecular Life Sciences 71: 517-538.
- Charalambous, D.C., Pasciuto, E., Mercaldo, V., Pilo Boyl, P., Munck, S., Bagni, C, Santama, N. (2013). KIF1Bβ transports dendritically localized mRNPs in neurons and is recruited to synapses in an activity-dependent manner. Cellular and Molecular Life Sciences 70: 335-356.
- Ioannou, A, Santama, N, Skourides P.A. (2013) laevis nucleotide binding protein 1 (xNubp1) is important for convergent extension movements and controls ciliogenesis via regulation of the actin cytoskeleton. Developmental Biology 380: 243-258.
- Drakou, C.E., Malekkou, A., Hayes, J.M., Lederer, C.W., Leonidas, D.D., Oikonomakos, N.G., Lamond, A.I., Santama, N, Zographos, S.E. (2012) hCINAP is an atypical mammalian nuclear adenylate kinase with an ATPase motif: structural and functional studies. Proteins 80: 206-220.
- Malekkou, A., Lederer, C.W., Lamond, A.I., Santama, N. (2010) The nuclear ATPase/adenylate kinase hCINAP is recruited to perinucleolar caps generated upon RNA pol.II inhibition. FEBS Letters 584: 4559-4564.
- Lederer, C.W. and Santama, N. (2008) Neural Stem Cells: mechanisms of fate specification and nuclear reprogramming in regenerative medicine. Biotechnology Journal 3: 1521-1538.
- Lederer, C.W. and Santama, N. (2007) ALS-The tools of the trait. Biotechnology Journal 2: 608-621.
- Pantelidou, M., Zographos, S.E., Lederer, C.W., Kyriakides, T., Pffafl, M.W., and Santama, N. (2007). Differential expression analysis of molecular motors in ALS motor neuron disease. Neurobiology of Disease 26: 577-589.
- Lederer, C.W., Torrisi, A., Santama, N. and Cavallaro, S. (2007). Comprehensive expression profiling of motor cortex in sporadic amyotrophic lateral sclerosis. Pathways and genes differentially expressed in the motor cortex of patients with sporadic ALS. BMC Genomics 8:26 (p.1-26). Flagged as “highly accessed” by Biomed Central.
- Christodoulou, A., Lederer W., Surrey, T., Vernos, I. and Santama, N. (2006). Motor protein KIFC5A interacts with Nubp1 and Nubp2 and is implicated in the regulation of centrosome duplication. Journal of Cell Science 119: 2035-2047.
- Santama, N., Ogg S.C., Malekkou A., Zographos S.E., Weis K. and Lamond A.I. (2005). Characterization of hCINAP, a novel coilin-interacting protein encoded by a transcript from the transcription factor TAFIID32 locus. Journal of Biological Chemistry 280: 36429-36441.
- Santama, N., Er, C.P., Ong, L.L. and Yu, H. (2004). Distribution and functions of kinectin isoforms. Journal of Cell Science 117: 4537-4549.
- Santama, N. (2001). RT-PCR for the identification of developmentally-regulated novel members of the kinesin-like superfamily, Chapter 2, pp. 9-20. In: Neurotransmitter and Neuroreceptor Methods (I. Vernos, ed), Methods in Molecular Biology 164, Humana Press Inc. Totowa, NJ. ISBN 0-89603-766-5.
- Santama, N. and Benjamin, P.R. (2000). Gene expression and function of FMRFamide-related neuropeptides in the snail Special issue (K. Elekes, ed), Microscopy Research and Technique 49: 547-556.
- Santama, N., Krijnse-Locker, J., Griffiths, G., Noda, Y., Hirokawa, N. and Dotti, C.G. (1998). KIF2β, a new kinesin superfamily protein, is associated with lysosomes and may be implicated in their centrifugal translocation. EMBO Journal 17: 5855-5867.
- Perry, S.J., Straub,V.A., Kemenes, G., Santama, N., Worster, B.M., Burke, J.F. and Benjamin, P.R. (1998). Neural modulation of gut motility by the myomodulin peptides and acetylcholine. Journal of Neurophysiology 79: 2460-2474.
- Santama, N. (1997). In situ hybridisation for the detection of neuropeptide transmitters, Chapter 12, pp. 159-170. In: Neurotransmitter and Neuroreceptor Methods (R.C. Rayne, ed), Methods in Molecular Biology 72, Humana Press Inc. Totowa, NJ. ISBN 0-89603-394-5.
- Santama, N., Dotti, C.G. and Lamond, A.I. (1996b). Neuronal differentiation in the rat hippocampus involves a stage-specific re-organisation of subnuclear structure both in vivo and in vitro. European Journal of Neuroscience 8: 892-905.
- Santama, N., Li, K.W., Geraerts, W.P.M., Benjamin, P.R. and Burke, J.F. (1996a). Post-translational processing of the alternative neuropeptide precursor encoded by the FMRFamide gene in the pulmonate snail Lymnaea stagnalis. European Journal of Neuroscience 8: 968-977.
- Kellett, E., Perry, S.J., Santama, N., Worster, B.M., Benjamin, P.R. and Burke, J.F. (1996). Myomodulin gene of Lymnaea: structure, expression and analysis of neuropeptides. Journal of Neuroscience 16: 4949-4957.
- Bohmann, K., Ferreira, J., Santama, N., Weis, K. and Lamond, A.I. (1995). Molecular analysis of the coiled body. Journal of Cell Science19: 107-113.
- Santama, N., Wheeler, C.H., Skingsley, D.R., Yeoman, M., Bright, K., Kaye, I., Burke, J.F. and Benjamin, P.R. (1995b). Identification, distribution and physiological activity of three novel peptides of Lymnaea: EFLRIamide and pQFYRIamide encoded by the FMRFamide gene, and a related peptide. European Journal of Neuroscience 7: 234-246.
- Santama, N., Benjamin, P.R. and Burke, J.F. (1995a). Alternative RNA splicing generates diversity of neuropeptide expression in the brain of the snail Lymnaea: In situ analysis of mutually exclusive transcripts of the FMRFamide gene. European Journal of Neuroscience 7: 65-76.
- Santama, N., Brierley, M.J., Burke, J.F. and Benjamin, P.R. (1994b). A neural network controlling feeding in Lymnaea stagnalis: Immunocytochemical localization of Myomodulin, Small Cardioactive Peptide (SCP), Buccalin and FMRFamide-related peptides. Journal of Comparative Neurology 342: 352-365.
- Santama, N., Wheeler, C.H., Burke, J.F. and Benjamin, P.R. (1994a). Neuropeptides Myomodulin, Small Cardioactive Peptide (SCP) and Buccalin in the Central Nervous System of Lymnaea stagnalis: Purification, Immunoreactivity and Artifacts. Journal of Comparative Neurology 342: 335-351.
- Santama, N., Li, K.V., Bright, K.E., Yeoman, M., Geraerts, W.P.M., Burke, J.F. and Benjamin, P.R. (1993). Processing of the FMRFamide precursor protein in the snail Lymnaea stagnalis: Characterisation and neuronal localization of a novel peptide, "SEEPLY". European Journal of Neuroscience 5: 1003-1016.
- Skingsley, D.R., Bright, K, Santama, N., van Minnen, J., Brierley, M.J., Burke, J.F. and Benjamin, P.R. (1993). A molecularly defined cardio-respiratory interneuron expressing SDPFLRFamide/GDPFLRFamide in the snail Lymnaea: monosynaptic connections and pharmacology. Journal of Neurophysiology 69: 915-927.
- Burke, J.F., Kellett, E., De Lange, R.P.J., Santama, N., Saunders, S.E. and Benjamin, P.R. (1992). Neuropeptide FMRFamide gene expression. Methods in Neuroscience 9: 64-78. San Diego, CA, Academic Press.
- Smith, A., Santama, N., Dacey, S., Edwards, M., Bray, R.C., Thorneley, R.N.F. and Burke, J.F. (1990). Expression of a synthetic gene for Horseradish Peroxidase in coli and folding and activation of the recombinant enzyme with Ca2+and heme. Journal of Biological Chemistry 265: 13335-13343.
- Burke, J.F., Smith, A., Santama, N., Bray, R.C., Thorneley, R.N.F., Dacey, S., Griffiths, J., Catlin, G. and Edwards, M. (1989). Expression of recombinant Horseradish Peroxidase C in coli. Biochemical Society Transactions 17: 1077-1078.