ΘΕΟΔΩΡΑ ΜΟΥΤΣΙΟΥ

Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνουν: Παλαιολιθική αρχαιολογία, καταγωγή του ανθρώπου, μετακίνηση και επιλογή λίθινων πρώτων υλών, οψιανός, εξέλιξη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και νοημοσύνης, επιστήμη του Τεταρτογενούς, επικοισμός των νησιών.
Ερευνητικά Προγράμματα και Συνεργασίες
Το έργο PLACe στοχεύει στη μελέτη της ανθρώπινης παρουσίας στην Κύπρο κατά το Πλειστόκαινο, που εστιάζει στη δημιουργία ενός αρχείου παλαιο-περιβαλλοντικών και κλιματολογικών συνθηκών που θα συναντούσαν οι πρώτοι άνθρωποι μετά την άφιξή τους στην Κύπρο. Η μεθοδολογία εστιάζει στην ανασύσταση των περιβαλλοντικών και κλιματικών συνθηκών της εποχής μέσα από μια σειρά διεπιστημονικών τεχνικών στο πεδίο (coring, dating) που θα μας επιτρέψουν μνα ανασυστάσουμε τις χωροχρονικές λεπτομέρειες των περιβαλλοντικών/κλιματικών συνθηκών που θα είχαν διαμορφώσει το φόντο των πρώτων ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ώστε να μελετήσουμε τον αντίκτυπο του νησιωτικού περιβάλλοντος του Πλειστόκαινου στην ανθρώπινη συμπεριφορά και αντίστροφα.
Συντονίστρια και Κύρια Ερευνήτρια
Regional Leader: Mediterranean
Το έργο ArchaeoGLOBE (https://archaeoglobe.com/) είναι μια διαδικτυακή επιστημονική πλατφόρμα για την ταχεία εκτίμηση των ανθρώπινων επιπτώσεων στα νησιωτικά περιβάλλοντα. Το έργο ξεκίνησε το 2018 στο Πανεπιστήμιο του Maryland Baltimore County και παρήγαγε την πρώτη διαδικτυακή συλλογική παγκόσμια αξιολόγηση της αρχαιολογικής γνώσης σχετικά με τη χρήση της γης. Με βάση τώρα το Max Planck Institute for the Science of Human History, το έργο εισέρχεται σε μια νέα φάση με στόχο τη δημιουργία νέων ερευνητικών θεματικών με έμφαση τα νησιωτικά περιβάλλοντα.
Ειδική Επιστήμονας
Special Scientist
PRENET Social Networking and Raw Material Selectivity in Early Prehistoric Mediterranean Seascapes. A Marie Proposal Number SEP-210192892. Call: H2020-MSCA-IF-2014 (2015-2017)
Ειδική Ερευνήτρια αυτού του Marie Curie Individual Fellowship ερευνητικού έργου. Σκοπός της προγράμματος είναι να μελετηθεί το γεωγραφικό εύρος, οι κατευθύνσεις και η ένταση των κοινωνικών επαφών των κατοίκων της Ανατολικής Μεσογείου, με επίκεντρο την Κύπρο, κατά την πρώιμη αρχαιότητα. Στόχος της έρευνας, που θα χρησιμοποιήσει τις πιο σύγχρονες αναλυτικές μεθόδους για την ανάλυση πρώτων υλών σε χρήση στην προϊστορική Κύπρο είναι να διαφανεί πως, αντίθετα με τις επικρατούσες θεωρίες, η Μεσόγειος δεν ήταν εμπόδιο στην επικοινωνία των ανθρώπων αλλά μάλλον συνδετικός κρίκος, ειδικά όταν επρόκειτο για την ανταλλαγή σπάνιων πρώτων υλών.
ΣΝΑΠ: Το Αρχαιολογικό Πρόγραμμα της Στελίδας, Νάξος (2013-σήμερα)
Ειδκή Ερευνήτρια στο γεο-αρχαιολογικό πρόγραμμα υπό τη διεύθυνση του Δρ. Tristan Carter του McMaster University με άδεια από την Εφορεία Κυκλαδικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας και υπό την αιγίδα του Καναδικού Ινστιτούτου στην Ελλάδα (CIG). Οι κύριοι στόχοι του προγράμματος είναι: α) ο χαρακτηρισμός και η χρονολόγηση της προιστορικής χρήσης του πυριτόλιθου του λόφου της Στελίδας και, β) η συνεισφορά στη ως τώρα γνώση μας της πρωιμότερης προιστορίας των Κυκλάδων, ειδικά στο γενικότερο πλαίσιο των πρόσφατων ανακαλύψεων της Παλαιολιθικής δράσης στο Αιγαίο. https://stelida.mcmaster.ca/
Lucy to Language: The Archaeology of the Social Brain (2005-2010)
Διδακτορική Φοιτήτρια στο ανωτέρω ερευνητικό πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από τη Βρετανική Ακαδημία (προς τιμήν των εκατό χρόνων από τη δημιουργία της) και υπό τη διεύθηνση των καθηγητών R.I.M. Dunbar FBA, Professor C.S. Gamble FBA, Professor J.A.J. Gowlett. Το πρόγραμμα είχε ως κύριο στόχο να ερευνήσει πώς το πρώιμο ανθρώπινο μυαλό εξελίχθηκε από τις πιθηκοειδείς απαρχές του περί τα 5 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα στο μοντέρνο άνθρωπο υπεύθυνο για τα επιτεύγματα της «Επανάστασης της Ανώτερης Παλαιολιθικής» γύρω στα 50,000 χρόνια από σήμερα και την τελική του έκφραση στις δραματικές κοινςνικές και οικονιμικές αλλαγές των τελευταίων 10,000 ετών, με σκοπό να δώσει απαντήσεις στο τί είναι αυτό που μας κάνει ανθρώπους. Η συνεισφορά της Δώρας στο πρόγραμμα ήταν η διδακτορική της διατριβή με τίτλο «The Obsidian Evidence for the Scale of Social Life during the Palaeolithic» (Ενδείξεις για την κλίμακα της κοινωνικής ζωής κατά την Παλαιολιθική από την χρήση του οψιανού. http://www.britac.ac.uk/lucy/index.cfm
Moutsiou, T. (2014). The Obsidian Evidence for the Scale of Social Life during the Palaeolithic. British Archaeological Reports International Series 2613. Oxford: Archaeopress.
Moutsiou, T., Reepmeyer, C., Kassianidou, V., Zomeni, Z., Agapiou, A. (2021). Modeling the Pleistocene Colonisation of Cyprus, Eastern Mediterranean. PLOS ONE.
Moutsiou, T. and Agapiou, A. (2019). A least cost pathway analysis of obsidian circulation in Early Holocene – early Middle Holocene Cyprus. Journal of Archaeological Science Reports 26: 101881.
Moutsiou, T. and Kassianidou, V. (2019). Geochemical Characterisation of Carnelian beads from Aceramic Neolithic Cyprus using portable X-ray fluorescence spectrometry (pXRF). Journal of Archaeological Science: Reports 25: 257-265.
Moutsiou, T. (2019). A compositional study (pXRF) of Early Holocene obsidian assemblages from Cyprus, Eastern Mediterranean. Open Archaeology 5(1): 155-166.
Moutsiou, T. (2018). The obsidian evidence for trans-maritime interactions in the Eastern Mediterranean: The view from Aceramic Neolithic Cyprus. Journal of Mediterranean Archaeology 31(2): 232-251.
Pearce, E. and Moutsiou, T. (2014). Using obsidian transfer distances to explore social network maintenance in late Pleistocene hunter-gatherers. Journal of Anthropological Archaeology 36: 12-20.
Carter, T., Contreras, D.A., Mihailoviç, D.D., Moutsiou, T., Skarpelis, N. and Doyle, S. (2014). The Stélida Naxos Archaeological Project: New Data on the Mesolithic and Middle Palaeolithic Cyclades. Antiquity, Project Gallery 341.
Gamble, C. and Moutsiou, T. (2011). The time revolution of 1859 and the stratification of the primeval mind. Notes and Records of the Royal Society 65 (1): 43-63.
Moutsiou, T. (2019). Raw material circulation and the Early Holocene social landscape of Cyprus. In: Astruc, L., McCartney, C., Briois, F., Kassianidou. V. (Eds.), Studies in Mediterranean Archaeology Volume 150, Near Eastern Lithic Technologies on the Move. Interactions and Contexts in Neolithic Traditions, 8th International Conference on PPN Chipped and Ground Stone Industries of the Near East, Nicosia, November 23rd–27th 2016, pp. 119-132.
Moutsiou, T. (2017). Long-distance obsidian distribution and the organization of Palaeolithic societies. In Pereira, T., X., Terradas, and N., Bicho (Eds.), Raw materials exploitation in Prehistory: sourcing, processing and distribution, pp. 305-319. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.
Moutsiou, T. (2012). Changing scales of obsidian movement and social networking, In: Ruebens, K., Bynoe, R. and I., Romanowska (Eds.), Unravelling the Palaeolithic: ten years of research at the Centre for the Archaeology of Human Origins (CAHO, University of Southampton) pp.85-96. Southampton: University of Southampton Series in Archaeology No 8.
Moutsiou, T. (2020). Colour in the Palaeolithic. In Wadburton, D. and Thavapalan, S. (Eds.), The Value of Colour in Antiquity. Berlin: Edition TOPOI.
Carter, T., Contreras, D., Holcomb, J., Mihailoviç, D., Skarpelis, N., Campeau, K., Moutsiou, T. and Athanasoulis, D. (2017). The Stélida Naxos Archaeological Project: New Studies of an Early Prehistoric Lithic Quarry in the Cyclades. Canadian Institute in Greece 40th Anniversary Conference Proceedings.
Moutsiou, T. (2016). Η αρχαιολογία στην Κύπρο (Archaeology in Cyprus). Νέα Εστία (Nea Estia) 1871: 352-357.