Κατάλογος Προσωπικού

ΘΕΟΔΩΡΑ ΜΟΥΤΣΙΟΥ

MOUTSIOU THEODORA
+357 22893573
...
ΕΙΔΙΚΟΣ/Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ
Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας,
Γλάδστωνος 12
Η Δρ Θεοδώρα Μούτσιου (https://ucy.academia.edu/TheodoraMoutsiou and ORCID 0000-0001-6150-5107) είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στην Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, καθώς και Adjunct Senior Research Fellow στο Πανεπιστήμιο James Cook της Αυστραλίας και το  Max Planck Institute for the Science of Human History της Γερμανίας. Η Δρ Μούτσιου είναι Διδάκτωρ Παλαιολιθικής Αρχαιολογίας από το Royal Holloway του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, με μεταπτυχιακές σπουδές MA (Honours) στην Archaeology of Human Origins από το Πανεπιστήμιο του Southampton και πτυχίο (διάκριση) στην Ιστορία και Αρχαιολογία από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Η Δρ Μούτσιου συντονίζει το έργο PLACe (CULTURE/AWARD-YR/0418/005, 2019-2021) και ειδικός συνεργάτης του έργου SaRoCy (EXCELLENCE/0918/0143, 2019-2021). Έχει συμμετάσχει ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια σε μια σειρά διεπιστημονικών ερευνητικών έργων, συμπεριλαμβανομένου του έργου PLEICY (POST-DOC 0916/0185, 2018-2020) από το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας της Κύπρου, και έχει λάβει εξαιρετικά ανταγωνιστική ατομική υποτροφίαMarie Skłodowska-Curie από την ΕΕ (2015-2017, αρ. Επιχορήγησης 656148).). Έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση > 1 εκατ. Ευρώ σε ανταγωνιστικές επιχορηγήσεις συνολικά. Το 2018, βραβεύτηκε ως Νέος Επιστήμονας της Χρονιάς (CULTURE/AWARD-YR/0418/005 (2019-2021) από το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας της Κύπρου, για τη μέχρι τώρα επιστημονική συμβολή της στον τομέα της Αρχαιολογίας.
 
Το πεδίο εμπειρογνωμοσύνης της είναι η μελέτη της προϊστορικής κινητικότητας, επικοινωνίας και της ανταλλαγής μέσω της ανάλυσης της κυκλοφορίας και της επιλογής πρώτων υλών. Συνδυάζει παραδοσιακές αρχαιολογικές μεθόδους (ανασκαφή, έρευνα, λιθική ανάλυση) με πρωτοποριακές προσεγγίσεις (γεωχημεία, γεωχωρική ανάλυση, παλαιοηικολογία) για την αντιμετώπιση σημαντικών ερευνητικών ερωτημάτων στην ανθρώπινη γνωστική και συμπεριφορική εξέλιξη. Τα γεωχημικά και γεωχωρικά δεδομένα συνδυάζονται με την θεωρία της ανταλλαγής και της εξελικτικής οικολογίας για την κατανόηση της προϊστορικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης και της γνωστικής εξέλιξης. Τα οικολογικά δεδομένα χρησιμοποιούνται για την ανασυγκρότηση του περιβάλλοντος και του κλίματος της προηγούμενης ανθρώπινης δραστηριότητας. Ξεκινώντας με τη μεταδιδακτορική της έρευνα, έχει επικεντρωθεί επίσης στην αρχαιολογία των νησιών, διερευνώντας τον αποικισμό των νησιών, την αλληλεπίδραση ανθρώπου-περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις κοινότητες κυνηγών-συλλεκτών της εποχής του Πλειστόκαινου. 
 
Η Δρ Μούτσιου υπήρξε συνεργάτης σε πολλά εθνικά και διεθνή αρχαιολογικά έργα που καλύπτουν μια περίοδο περιόδων, με επίκεντρο την Παλαιολιθική και τις περιοχές (Μεσόγειος, Ευρώπη, Αφρική, Αυστραλία) τα τελευταία είκοσι χρόνια. Από το 2018, διευθύνει τα δικά της ερευνητικά προγράμματα στην Κύπρο με στόχο τον εντοπισμό αρχαιολογικών θέσεων της εποχής του Πλειστόκαινου στο νησί.
 
Έχει δημοσιεύσει 17 άρθρα σε διεθνή περιοδικά και κεφάλαια σε επιστημονικά βιβλία, καθώς και μια μονογραφία (141 παραπομπές στο Google Scholar, h-index of 5, i10-index of 4). Αυτά περιλαμβάνουν άρθρα σε υψηλόβαθμα διεθνή περιοδικά όπως το Quaternary International, το Journal of Archaeological Science: Reports και το Journal of Mediterranean Archaeology. Έχει συμμετάσχει σε πάνω από 20 συνέδρια και εργαστήρια σε όλο τον κόσμο όπου κλήθηκε να παρουσιάσει τη δουλειά της και να οργανώσει συνεδρίες. Η Δρ Μούτσιου είναι επίσης κριτής για διεθνή περιοδικά και αξιολογητής προγραμμάτων της ΕΕ, όπου επίσης συμβουλεύει σε πολιτικές πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι μέλος διεθνών ενώσεων, όπως International Association for Obsidian Studies (IAOS), Quaternary Research Association (QRA), Center for the Archaeology of Human Origins (CAHO), The Canadian Institute in Greece (CIG), European Association of Αρχαιολόγοι (EAA) και μέλος του συμβουλίου σε επιτροπές, όπως η Cultural Heritage and New Technologies (CHNT) και Computer Applications and Quantitative Methods in Archaeology, Greek Chapter (CAA-GR). Επίσης, κάνει βήματα στη σύνδεση με την ευρύτερη κοινότητα και εμπνέει παιδιά/νέους ενήλικες να ασχοληθούν με την αρχαιολογία και την επιστήμη γενικότερα.

Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνουν: Παλαιολιθική αρχαιολογία, καταγωγή του ανθρώπου, μετακίνηση και επιλογή λίθινων πρώτων υλών, οψιανός, εξέλιξη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και νοημοσύνης, επιστήμη του Τεταρτογενούς, επικοισμός των νησιών.

Ερευνητικά Προγράμματα και Συνεργασίες

Prehistoric Landscapes of Cyprus (PLACe), CULTURE AWARD-YR0418/05 funded by European Regional Funds and Research and Innovation Foundation of Cyprus (2019-2021)
Συντονίστρια και Κύρια Ερευνήτρια
Το έργο PLACe στοχεύει στη μελέτη της ανθρώπινης παρουσίας στην Κύπρο κατά το Πλειστόκαινο, που εστιάζει στη δημιουργία ενός αρχείου παλαιο-περιβαλλοντικών και κλιματολογικών συνθηκών που θα συναντούσαν οι πρώτοι άνθρωποι μετά την άφιξή τους στην Κύπρο. Η μεθοδολογία εστιάζει στην ανασύσταση των περιβαλλοντικών και κλιματικών συνθηκών της εποχής μέσα από μια σειρά διεπιστημονικών  τεχνικών στο πεδίο (coring, dating) που θα μας επιτρέψουν μνα ανασυστάσουμε τις χωροχρονικές λεπτομέρειες των περιβαλλοντικών/κλιματικών συνθηκών που θα είχαν διαμορφώσει το φόντο των πρώτων ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ώστε να μελετήσουμε τον αντίκτυπο του νησιωτικού περιβάλλοντος του Πλειστόκαινου στην ανθρώπινη συμπεριφορά και αντίστροφα.
 
Synchrotron-based XRF Analysis of Picrolite from Cyprus: Sourcing and Characterisation of Prehistoric Artefacts, 20181478 funded by IPERION-CH and 20210357 funded by CALIPSOplus (2019-2021)
Συντονίστρια και Κύρια Ερευνήτρια
Οι κύριοι στόχοι αυτού του πειραματικού προγράμματος αφορούν τον πικρόλιθο ως πρώτη ύλη ώστε: α) να επιτευχθεί ένας λεπτομερής χημικός χαρακτηρισμός πηγών/υπο-πηγών του υλικού, β) να εντοπιστούν πιθανές διαφορές στις γεωλογικές πηγές/υπο-πηγές του πικρόλιθου και γ) να συσχετιστούν τα αποτελέσματα SR με αυτά προηγούμενων αναλύσεων με ΗΗ pXRF.
 
ArchaeoGLOBE: Global Collaborations to Assess Past Human Impacts
Regional Leader: Mediterranean
Το έργο ArchaeoGLOBE (https://archaeoglobe.com/) είναι μια διαδικτυακή επιστημονική πλατφόρμα για την ταχεία εκτίμηση των ανθρώπινων επιπτώσεων στα νησιωτικά περιβάλλοντα. Το έργο ξεκίνησε το 2018 στο Πανεπιστήμιο του Maryland Baltimore County και παρήγαγε την πρώτη διαδικτυακή συλλογική παγκόσμια αξιολόγηση της αρχαιολογικής γνώσης σχετικά με τη χρήση της γης. Με βάση τώρα το Max Planck Institute for the Science of Human History, το έργο εισέρχεται σε μια νέα φάση με στόχο τη δημιουργία νέων ερευνητικών θεματικών με έμφαση τα νησιωτικά περιβάλλοντα.
 
Delineating Probable Sea Routes between Cyprus and its Surrounding Coastal Areas at the Start of the Holocene : A Simulation Approach (SaRoCy), EXCELLENCE/0918/0143, funded by European Regional Funds and Research and Innovation Foundation of Cyprus, http://sarocy.cut.ac.cy/ (2019-2021)
Ειδική Επιστήμονας
Ο στόχος του προγράμματος είναι να υποστηρίξει την αρχαιολογική έρευνα και ερμηνεία σχετικά με τις μετακινήσεις από και προς την Κύπρο κατά την Προ-Νεολιθική και Νεολιθική περίοδο. Αποσκοπεί στη μοντελοποίηση, μέσω αλγορίθμων προσομοίωσης, ακούσιων (σε ρεύμα) και εκούσιων (με προορισμό) θαλάσσιων μετακινήσεων, βάσει δεδομένων και υποθέσεων αναφορικά με τις επικρατούσες περιβαλλοντικές συνθήκες και τα χαρακτηριστικά των πλωτών μέσων. Το πρόγραμμα συντονίζει το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου.
 
 
Water Routes in Human Island Dispersals: Modeling the Pleistocene Exploitation of Cyprus (PLEICY), DIDAKTOR - POST-DOC/0916/0185, funded by European Regional Funds and Research Promotion Foundation of Cyprus, https://ucy.ac.cy/pleicy (2018-2020)
Κύρια Ερευνήτρια
στόχος του οποίου ήταν να εντοπίσει άγνωστες μέχρι τώρα θέσεις που χρονολογούνται στην Πλειστόκαινο Εποχή με την χρήση γεωχωρικών αναλυτικών μεθόδων και να παρουσιάσει τις πιο πιθανές διαδρομές και περιοχές που θα είχαν πιθανώς χρησιμοποιήσει οι πρώτοι επικοιστές της νήσου Κύπρου, με ιδιαίτερη έμφαση στις πηγές φρέσκου νερού που θα ήταν απαραίτητες για την επιβίωση των ανθρώπων στο νησί.
 
Eastern Mediterranean Science and Technology Centre for Archaeology and Cultural Heritage (MedSTACH), WIDESPREAD, European Union, https://medstach.eu/ (2017-218)
Special Scientist
Το πρόγραμμα αποσκοπούσε στην εδραίωση της Κύπρου ως κόμβο αριστείας για την αρχαιολογία και την πολιτιστική κληρονομιά στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αξιοποιώντας τη διεπιστημονική έρευνα και την τεχνολογική καινοτομία. Για το σκοπό αυτό, Κυπριακά δημόσια ακαδημαϊκά ιδρύματα και εθνικοί φορείς χάραξης πολιτικής συμπράξαν μαζί με κορυφαία διεθνώς ερευνητικά/ακαδημαϊκά ιδρύματα ώστε να θέσουν τις βάσεις για τη δημιουργία του Κέντρου Αριστείας “Eastern Mediterranean Science and Technology Centre for Archaeology and Cultural Heritage” (ακρώνυμο MedSTACH). Το πρόγραμμα συντόνησε το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου.

PRENET Social Networking and Raw Material Selectivity in Early Prehistoric Mediterranean Seascapes. A Marie Proposal Number SEP-210192892. Call: H2020-MSCA-IF-2014 (2015-2017)

Ειδική Ερευνήτρια αυτού του Marie Curie Individual Fellowship ερευνητικού έργου. Σκοπός της προγράμματος είναι να μελετηθεί το γεωγραφικό εύρος, οι κατευθύνσεις  και η ένταση των κοινωνικών επαφών των κατοίκων της Ανατολικής Μεσογείου, με επίκεντρο την Κύπρο, κατά την πρώιμη αρχαιότητα. Στόχος της έρευνας, που θα χρησιμοποιήσει τις πιο σύγχρονες αναλυτικές μεθόδους για την ανάλυση πρώτων υλών σε χρήση στην προϊστορική Κύπρο είναι να διαφανεί πως, αντίθετα με τις επικρατούσες θεωρίες, η Μεσόγειος δεν ήταν εμπόδιο στην επικοινωνία των ανθρώπων αλλά μάλλον συνδετικός κρίκος, ειδικά όταν επρόκειτο για την ανταλλαγή σπάνιων πρώτων υλών.

ΣΝΑΠ: Το Αρχαιολογικό Πρόγραμμα της Στελίδας, Νάξος (2013-σήμερα)

Ειδκή Ερευνήτρια στο γεο-αρχαιολογικό πρόγραμμα υπό τη διεύθυνση του Δρ. Tristan Carter του McMaster University με άδεια από την Εφορεία Κυκλαδικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας και υπό την αιγίδα του Καναδικού Ινστιτούτου στην Ελλάδα (CIG). Οι κύριοι στόχοι του προγράμματος είναι: α) ο χαρακτηρισμός και η χρονολόγηση της προιστορικής χρήσης του πυριτόλιθου του λόφου της Στελίδας και, β) η συνεισφορά στη ως τώρα γνώση μας της πρωιμότερης προιστορίας των Κυκλάδων, ειδικά στο γενικότερο πλαίσιο των πρόσφατων ανακαλύψεων της Παλαιολιθικής δράσης στο Αιγαίο. https://stelida.mcmaster.ca/

Lucy to Language: The Archaeology of the Social Brain (2005-2010)

Διδακτορική Φοιτήτρια στο ανωτέρω ερευνητικό πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από τη Βρετανική Ακαδημία (προς τιμήν των εκατό χρόνων από τη δημιουργία της) και υπό τη διεύθηνση των καθηγητών R.I.M. Dunbar FBA, Professor C.S. Gamble FBA, Professor J.A.J. Gowlett. Το πρόγραμμα είχε ως κύριο στόχο να ερευνήσει πώς το πρώιμο ανθρώπινο μυαλό εξελίχθηκε από τις πιθηκοειδείς απαρχές του περί τα 5 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα στο μοντέρνο άνθρωπο υπεύθυνο για τα επιτεύγματα της «Επανάστασης της Ανώτερης Παλαιολιθικής» γύρω στα 50,000 χρόνια από σήμερα και την τελική του έκφραση στις δραματικές κοινςνικές και οικονιμικές αλλαγές των τελευταίων 10,000 ετών, με σκοπό να δώσει απαντήσεις στο τί είναι αυτό που μας κάνει ανθρώπους. Η συνεισφορά της Δώρας στο πρόγραμμα ήταν η διδακτορική της διατριβή με τίτλο «The Obsidian Evidence for the Scale of Social Life during the Palaeolithic» (Ενδείξεις για την κλίμακα της κοινωνικής ζωής κατά την Παλαιολιθική από την χρήση του οψιανού. http://www.britac.ac.uk/lucy/index.cfm

Monographs
Moutsiou, T. (2014). The Obsidian Evidence for the Scale of Social Life during the Palaeolithic. British Archaeological Reports International Series 2613. Oxford: Archaeopress. 
 
Refereed Journal Articles
Moutsiou, T., Reepmeyer, C., Kassianidou, V.,  Zomeni, Z., Agapiou, A. (2021). Modeling the Pleistocene Colonisation of Cyprus, Eastern Mediterranean. PLOS ONE.
 
Moutsiou, T. (2021). Climate, Environment and Cognition in the Colonisation of the Eastern Mediterranean Islands during the Pleistocene. Quaternary International 577: 1-14.

Moutsiou, T. and Agapiou, A. (2019). A least cost pathway analysis of obsidian circulation in Early Holocene – early Middle Holocene Cyprus. Journal of Archaeological Science Reports 26: 101881. 

Moutsiou, T. and Kassianidou, V. (2019). Geochemical Characterisation of Carnelian beads from Aceramic Neolithic Cyprus using portable X-ray fluorescence spectrometry (pXRF). Journal of Archaeological Science: Reports 25: 257-265.

Moutsiou, T. (2019). A compositional study (pXRF) of Early Holocene obsidian assemblages from Cyprus, Eastern Mediterranean. Open Archaeology 5(1): 155-166. 

Moutsiou, T. (2018). The obsidian evidence for trans-maritime interactions in the Eastern Mediterranean: The view from Aceramic Neolithic Cyprus. Journal of Mediterranean Archaeology 31(2): 232-251. 

Pearce, E. and Moutsiou, T. (2014). Using obsidian transfer distances to explore social network maintenance in late Pleistocene hunter-gatherers. Journal of Anthropological Archaeology 36: 12-20. 

Carter, T., Contreras, D.A., Mihailoviç, D.D., Moutsiou, T., Skarpelis, N. and Doyle, S. (2014). The Stélida Naxos Archaeological Project: New Data on the Mesolithic and Middle Palaeolithic Cyclades. Antiquity, Project Gallery 341. 

Gamble, C. and Moutsiou, T. (2011). The time revolution of 1859 and the stratification of the primeval mind. Notes and Records of the Royal Society 65 (1): 43-63. 
 
Refereed Conference Papers
Moutsiou, T. (2019). Raw material circulation and the Early Holocene social landscape of Cyprus. In: Astruc, L., McCartney, C., Briois, F., Kassianidou. V. (Eds.), Studies in Mediterranean Archaeology Volume 150, Near Eastern Lithic Technologies on the Move. Interactions and Contexts in Neolithic Traditions, 8th International Conference on PPN Chipped and Ground Stone Industries of the Near East, Nicosia, November 23rd–27th 2016, pp. 119-132.

Moutsiou, T. (2017). Long-distance obsidian distribution and the organization of Palaeolithic societies. In Pereira, T., X., Terradas, and N., Bicho (Eds.), Raw materials exploitation in Prehistory: sourcing, processing and distribution, pp. 305-319. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.

Moutsiou, T. (2012). Changing scales of obsidian movement and social networking, In: Ruebens, K., Bynoe, R. and I., Romanowska (Eds.), Unravelling the Palaeolithic: ten years of research at the Centre for the Archaeology of Human Origins (CAHO, University of Southampton) pp.85-96. Southampton: University of Southampton Series in Archaeology No 8. 
 
Scholarly Book Chapters
Moutsiou, T. (2020). Colour in the Palaeolithic. In Wadburton, D. and Thavapalan, S. (Eds.), The Value of Colour in Antiquity. Berlin: Edition TOPOI. 

Carter, T., Contreras, D., Holcomb, J., Mihailoviç, D., Skarpelis, N., Campeau, K., Moutsiou, T. and Athanasoulis, D. (2017). The Stélida Naxos Archaeological Project: New Studies of an Early Prehistoric Lithic Quarry in the Cyclades. Canadian Institute in Greece 40th Anniversary Conference Proceedings. 
 
Other
Moutsiou, T. (2016). Η αρχαιολογία στην Κύπρο (Archaeology in Cyprus). Νέα Εστία (Nea Estia) 1871: 352-357.