Προσωπικό:
Λεωνίδας Κυριακίδης, Καθηγητής
Μαρία Ηλιοφώτου, Καθηγήτρια
Χαράλαμπος Χαραλάμπους, Επίκουρος Καθηγητής
Παναγιώτης Αντωνίου, Λέκτρορας
Εκπαιδευτική Διοίκηση:
Yπεύθυνη Προγράμματος: Μαρία Ηλιοφώτου
Η έρευνα σε αυτόν τον τομέα έχει επικεντρωθεί σε διάφορες πτυχές της εκπαιδευτικής διοίκησης και πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της εκπαιδευτικής ηγεσίας και της ικανοποίησης των εκπαιδευτικών από την εργασία τους. Επιπλέον, διερευνήθηκαν θέματα που σχετίζονται με τις επιλογές των φοιτητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, κυρίως στο πλαίσιο των οικονομικών της εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, η έρευνα στον τομέα της εκπαιδευτικής διοίκησης έχει διερευνήσει μεταβλητές που συνδέονται με τη σχολική ηγεσία και την επαγγελματική ικανοποίηση των εκπαιδευτικών μέσω τόσο ποσοτικών όσο και ποιοτικών τεχνικών. Σε σχέση με τα οικονομικά της εκπαίδευσης, η έρευνα επικεντρώθηκε στη διερεύνηση των διαδικασιών λήψης αποφάσεων των μαθητών σε σχέση με την εκπαίδευση και την επιλογή σταδιοδρομίας. Επίσης, έχουν γίνει έρευνες που αφορούν στη σχέση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας στην Κύπρο, με έμφαση σε θέματα ανεργίας και εργοδότησης πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επί του παρόντος, τα μέλη της σχολής διεξάγουν έρευνα προκειμένου να παράσχουν αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τον αντιληπτό αντίκτυπο ενός σύγχρονου ηγετικού μοντέλου (μετασχηματιστική ηγεσία) σε εκπαιδευτικές μεταβλητές και αποτελέσματα.
Τίτλος: «Το μοντέλο Μελέτης μαθήματος ως όχημα για τη βελτίωση των επιτευγμάτων στα μαθηματικά» (LESSAM)
Ιστοσελίδα: https://www.ucy.ac.cy/lessam/el/
Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Erasmus+, Βασική Δράση 2
Διάρκεια: 2020-2023
Υπεύθυνος προγράμματος: Λεωνίδας Κυριακίδης
Περιγραφή: Το έργο «Το μοντέλο Μελέτης μαθήματος ως όχημα για τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων στα μαθηματικά (LESSAM)» είναι ένα νέο τριετές ερευνητικό πρόγραμμα (2020-2023) που στοχεύει στη διερεύνηση της επίδρασης ενός συνεργατικού μοντέλου επαγγελματικής ανάπτυξης εκπαιδευτικών, που ονομάζεται Lesson Study, στην μάθηση του εκπαιδευτικού και κατά συνέπεια στα μαθησιακά αποτελέσματα. Χρησιμοποιώντας έναν πειραματικό σχεδιασμό, οι εκπαιδευτικοί μαθηματικών στα δευτεροβάθμια σχολεία που συμμετέχουν θα σχηματίσουν μικρές ομάδες μελέτης μαθήματος προκειμένου: α) να σχεδιάσουν μαθήματα, β) να διδάξουν / να παρατηρήσουν αυτά τα μαθήματα και γ) να προβληματιστούν για τα μαθήματα. Θα εξεταστεί επίσης η επίδραη της παροχής υποστήριξης στους εκπαιδευτικούς μέσω μιας συμβουλευτικής και ερευνητικής ομάδας κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων του προγράμματος Lesson study. Η επίδραση της διαδικασίας μελέτης μαθημάτων θα εξεταστεί μέσω των συζητήσεων των εκπαιδευτικών κατά τη διάρκεια αυτών των συναντήσεων, καθώς και μέσω της επίδοσης των μαθητών τους σε σειρά δοκιμίων μαθηματικού συλλογισμού (αρχικής και τελικής μέτρησης); μια βασική μαθηματική ικανότητα που περιλαμβάνει την εξερεύνηση, την υπόθεση και την αιτιολόγηση. Τα ευρήματα αναμένεται να συμβάλουν στην κατανόησή μας για το πώς το μοντέλο Lesson Study υποστηρίζει την μάθηση των εκπαιδευτικών και, στη συνέχεια, τη μάθηση των μαθητών. Η μελέτη θα εξετάσει επίσης τις δυνατότητες επέκτασης της χρήσης της δυναμικής προσέγγισης για τη βελτίωση των εκπαιδευτικών και θα πραγματοποιηθεί σε τέσσερις χώρες εταίρους, δηλαδή την Κύπρο, την Ελλάδα, το Βέλγιο και Ολλανδία. Η ομάδα μας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου ηγείται του έργου. Οι συνεργάτες μας είναι ομάδες στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας, στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Αϊντχόβεν και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου.
Τίτλος: Αποτελέσματα και αιτιώδη συμπεράσματα σε διεθνείς συγκριτικές αξιολογήσεις (OCCAM)
Ιστοσελίδα: https://etn-occam.eu/
Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 Marie Skłodowska-Curie (MSC) European Training Network (ETN)
Διάρκεια: 2018-2022
Υπεύθυνος προγράμματος: Rolf Strietholt, TU Dortmund University, Γερμανία
Υπεύθυνος προγράμματος στη Κύπρο: Λεωνίδας Κυριακίδης
Περιγραφή: Το εν λόγω πρόγραμμα, έχει διάρκεια 4 έτη (01/02/2018 – 31/01/2022) και έχει ως σκοπό την ανάπτυξη και αξιοποίηση κατάλληλων μεθόδων δευτερογενούς ανάλυσης δεδομένων διεθνών ερευνών που θα μπορέσουν να εντοπίσουν τους τρόπους με τους οποίους συγκεκριμένες εκπαιδευτικές πολιτικές επηρεάζουν τα μαθησιακά αποτελέσματα. Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα των διεθνών ερευνών στον τομέα της εκπαίδευσης αφορά στο γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό των αποκλίσεων στις επιδόσεις των μαθητών παρατηρείται ανάμεσα στις χώρες που συμμετέχουν στις έρευνες αυτές και ένα εξίσου μεγάλο ποσοστό εντοπίζεται ανάμεσα σε σχολεία της ίδιας χώρας. Οι διαφορές που παρατηρούνται φαίνεται να αντιστοιχούν με όσα αποκτά ένας τυπικός μαθητής φοιτώντας στο σχολείο για δύο σχολικά έτη. Οι αιτίες και οι συνέπειες τέτοιων διαφορών δεν είναι όμως καλά κατανοητές στο παρόν στάδιο. Από την αρχή της νέας χιλιετίας ξεκίνησε μια νέα γενιά διεθνών συγκριτικών μελετών. Μελέτες όπως η PISA και η TIMSS επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και συνεπώς έχουν μια διαχρονική συνιστώσα σε επίπεδο συστήματος που μπορεί να αξιοποιηθεί για να εντοπιστούν οι επιδράσεις που ασκούν αλλαγές στις εκπαιδευτικές πολιτικές στην αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το εν λόγω ερευνητικό πρόγραμμα εξετάζει και τις δύο διαστάσεις μέτρησης της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας: ποιότητα και ισότητα. Για το λόγο αυτό, οι μέθοδοι ανάλυσης των δεδομένων των συγκριτικών ερευνών που θα προταθούν αναμένεται να επηρεάσουν σημαντικά την έρευνα για την εκπαιδευτική αποτελεσματικότητα, τόσο σε μεθοδολογικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο ανάπτυξης και διεύρυνσης των θεωρητικών της σχημάτων και εργαλείων, αφού ο ερευνητικός χώρος δεν έδωσε μέχρι τώρα τη δέουσα σημασία και στις δύο διαστάσεις της αποτελεσματικότητας.
Τίτλος: Μαθησιακά Αποτελέσματα και Ποιότητα Διδασκαλίας: Αναζήτηση Βραχυπρόθεσμων και Μακροπρόθεσμων Επιδράσεων στη Μάθηση (LOUTEF)
Χρηματοδότηση: Πρόγραμμα Ίδρυσης Προώθησης Έρευνας για Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία «Restart 2016 – 2020» – Συμπληρωματικό
Διάρκεια: 2018-2020
Υπεύθυνος Προγράμματος: Λεωνίδας Κυριακίδης
Περιγραφή: Ως συμπληρωματικό πρόγραμμα του OCCAM (“Outcomes and Causal Inference in International Comparative Assessments”), το πρόγραμμα LOUTEF (“Learning Outcomes and Quality of Teaching: Searching for Short- and Long- Term Effects”) έχει στόχο να διερευνήσει την δυνητική προσθετική αξία των δεδομένων παρατήρησης μαθημάτων, ως επιπρόσθετα δεδομένα των διεθνών συγκριτικών ερευνών. Eξετάζει την επίδραση γενικών παραγόντων διδακτικής συμπεριφοράς όπως αυτοί προκύπτουν από το Δυναμικό Μοντέλο Εκπαιδευτικής Αποτελεσματικότητας και από θεωρίες μάθησης που αναδεικνύουν τη σημασία του διαλόγου στην τάξη. Στην έρευνα συμμετείχαν όλοι οι μαθητές 29 τμημάτων Β’ Λυκείου στην Κύπρο, οι οποίοι είχαν λάβει μέρος στην έρευνα PISA 2018 όταν φοιτούσαν στην Α’ Λυκείου. Καθώς η έρευνα PISA 2018 επικεντρώθηκε σε δεξιότητες ανάγνωσης κειμένου, η συλλογή δεδομένων παρατήρησης διδασκαλίας έγινε στο μάθημα Νέων Ελληνικών. Στο τέλος της σχολικής χρονιάς, οι μαθητές συμπλήρωσαν δοκίμιο κατανόησης κειμένου και γραμματισμού, το οποίο βασίστηκε στο αναλυτικό πρόγραμμα της Β’ Λυκείου. Χρησιμοποιώντας μια καινοτόμα μέθοδο, η οποία περιελάμβανε τη δημιουργία ενός κώδικα βασισμένου σε πληροφορίες από το προσωπικό περιβάλλον των μαθητών, εντοπίστηκαν 139 μαθητές που συμμετείχαν τόσο στην έρευνα PISA 2018 όσο και στο LOUTEF. Όταν λήφθηκε υπόψη η επίδοση των μαθητών στην έρευνα PISA 2018, πολυεπίπεδες αναλύσεις έδειξαν ότι οι περισσότεροι παράγοντες διδασκαλίας σχετίζονται με τα μαθησιακά αποτελέσματα. Όταν όμως δεν λαμβάνεται υπόψη η αρχική μέτρηση, δεν είναι δυνατός ο εντοπισμός της επίδρασης παραγόντων στα μαθησιακά αποτελέσματα. Αυτό καταδεικνύει την αξία της χρήσης δεδομένων διεθνών ερευνών μεγάλης κλίμακας για τη διεξαγωγή “panel studies”, προκειμένου να εντοπιστούν παράγοντες που προωθούν τη μάθηση. Οι επιπρόσθετες πληροφορίες μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερη χρήση των αποτελεσμάτων διεθνών συγκριτικών ερευνών για την ανάπτυξη πολιτικής που να αφορά στην ποιότητα διδασκαλίας και την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών.
Τίτλος: Προώθηση της Διαμορφωτικής Αξιολόγησης του Μαθητή: Από τη Θεωρία στην Πολιτική και Πρακτική (FORMAS)
Ιστοσελίδα: https://www.ucy.ac.cy/formas/el/
Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Erasmus+, Βασική Δράση 3 (Υποστήριξη μεταρρυθμίσεων πολιτικής)
Διάρκεια: 2018-2021
Υπεύθυνος προγράμματος: Λεωνίδας Κυριακίδης
Περιγραφή: Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα FORMAS αποσκοπεί στο να συνεισφέρει στην βελτίωση των επαγγελματικών προτύπων των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, υποβοηθώντας τους στην αξιοποίηση της αξιολόγησης για διαμορφωτικούς σκοπούς και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας όσον αφορά στην προώθηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων των μαθητών (γνωστικών και μετα-γνωστικών). Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οκτώ οργανισμοί από τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες: Βέλγιο, Κύπρο, Ελλάδα και Ολλανδία. Για τους σκοπούς του προγράμματος αναπτύχθηκε ένα συγκεντρωτικό πλαίσιο μέτρησης των δεξιοτήτων αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τον καθορισμό επαγγελματικών προτύπων διαμορφωτικής αξιολόγησης. Το πρόγραμμα στόχευσε στο να δημιουργήσει έγκυρα μέσα μέτρησης των επαγγελματικών αναγκών των εκπαιδευτικών και να χρησιμοποιήσει αυτά τα μέσα για την ανάπτυξη ενός προγράμματος επαγγελματικής επιμόρφωσης για την αξιολόγηση του μαθητή το οποίο να βασίζεται στις βασικές υποθέσεις της Δυναμικής Προσέγγισης. Στόχος του προγράμματος ήταν επίσης να αξιολογήσει την επίδραση του προγράμματος επαγγελματικής επιμόρφωσης στη βελτίωση των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών όσον αφορά στην αξιολόγηση του μαθητή και τα γνωστικά και μετα-γνωστικά αποτελέσματα των μαθητών . Ακόμη, διερευνήθηκαν τα διαφοροποιημένα αποτελέσματα του προγράμματος επιμόρφωσης σε σχέση με παράγοντες του υποβάθρου των μαθητών (αρχική επίδοση και κοινωνικο-οικονομικό υπόβαθρο) και εξετάστηκε η πιθανότητα εφαρμογής της παρέμβασης για την προώθηση όχι μόνο της ποιότητας, αλλά και της ισότητας στην εκπαίδευση. Τέλος, στο πλαίσιο του προγράμματος δημιουργήθηκαν οδηγίες εφαρμογής της πολιτικής για την προώθηση της διαμορφωτικής αξιολόγησης (συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής σχετικά με το πρόγραμμα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών), ενθαρρύνοντας τους φορείς χάραξης πολιτικής όχι μόνο να αναδιαμορφώσουν τις πολιτικές τους για την αξιολόγηση του μαθητή, αλλά και να δημιουργήσουν μηχανισμούς στήριξης των εκπαιδευτικών στο εγχείρημά τους για εφαρμογή της αξιολόγησης για διαμορφωτικούς σκοπούς.
Τίτλος: Προώθηση της Ποιότητας και της Ισότητας στην Εκπαίδευση μέσω μιας Δυναμικής Προσέγγισης (PROMQE)
Ιστοσελίδα: https://www.ucy.ac.cy/promqe/el/
Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Erasmus+ Βασική Δράση 2
Διάρκεια: 2014-2017
Υπεύθυνος προγράμματος: Λεωνίδας Κυριακίδης
Περιγραφή: Το πρόγραμμα αποσκοπούσε στη μέτρηση της επίδρασης της δυναμικής προσέγγισης στην προώθηση της ποιότητας και της ισότητας σε δημοτικά σχολεία που βρίσκονται σε περιοχές χαμηλού ΚΟΕ. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, χρησιμοποιήθηκε μια προσέγγιση προστιθέμενης αξίας με τη συλλογή δεδομένων τόσο στην αρχή όσο και στο τέλος της παρέμβασης. Επίσης, τα σχολεία κατανεμήθηκαν τυχαία σε δύο ομάδες (πειραματική ομάδα και ομάδα ελέγχου) και υλοποιήθηκαν δύο διαφορετικοί τύποι παρέμβασης (η δυναμική και η ολιστική προσέγγιση). Ακολουθώντας αυτό το σχεδιασμό έρευνας, ήμασταν σε θέση να διεξάγουμε αξιολόγηση της δυναμικής προσέγγισης και να εξετάσουμε την επίδρασή της: α) στα αποτελέσματα (επιδόσεις) των μαθητών στα μαθηματικά, β) στη μείωση των διαφορών στα μαθησιακά αποτελέσματα στα μαθηματικά μεταξύ μαθητών με διαφορετικά προσωπικά χαρακτηριστικά, όπως το ΚΟΕ, το φύλο και η εθνικότητα, γ) στη βελτίωση του σχολικού περιβάλλοντος μάθησης, και δ) στη βελτίωση της σχολικής πολιτικής για τη διδασκαλία. Συγκεκριμένα, τα δεδομένα αναλύθηκαν χρησιμοποιώντας τεχνικές πολυεπίπεδων μοντέλων και εξετάστηκε η επίδραση κάθε τύπου παρέμβασης σε καθέναν από τους τέσσερις πιο πάνω δείκτες. Διεξήχθησαν τόσο αναλύσεις μεταξύ των χωρών (cross-country analyses) όσο και εντός της κάθε χώρας (within-country analyses). Με αυτόν τον τρόπο, μπορέσαμε να εξετάσουμε εάν η δυναμική προσέγγιση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εξίσου αποτελεσματικά σε κάθε μία από τις τέσσερις συμμετέχουσες χώρες (Κύπρος, Ελλάδα, Αγγλία και Ιρλανδία). Επιπλέον, χρησιμοποιήσαμε τις τεχνικές των πολυπεπίπεδων μοντέλων δομικών εξισώσεων, για να διαπιστώσουμε εάν η παρέμβαση είχε επίδραση στα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθητών ως αποτέλεσμα της βελτίωσης των σχολικών παραγόντων (δηλ. της σχολικής πολιτικής για τη διδασκαλία και της πολιτικής για τη δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος στο σχολείο). Με τον τρόπο αυτό εξετάστηκαν όχι μόνο οι επιπτώσεις της δυναμικής προσέγγισης, αλλά και οι κυριότερες παραδοχές της.
Τίτλος: Προωθώντας την Ποιότητα και την Ισότητα στην Εκπαίδευση: Ανάπτυξη, Εφαρμογή και Αξιολόγηση Παρεμβατικού Προγράμματος για Παροχή Ίσων Εκπαιδευτικών Ευκαιριών σε Όλους τους Μαθητές
Ιστοσελίδα: https://www.ucy.ac.cy/equality/el/
Χρηματοδότηση: Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (πρώην Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας)
Διάρκεια: 2011-2014
Υπεύθυνος προγράμματος: Λεωνίδας Κυριακίδης
Περιγραφή: Η ανάπτυξη εκπαιδευτικών συστημάτων που μεγιστοποιούν την μαθησιακή πρόοδο των μαθητών (ποιότητα) και παρέχουν επίσης ίσες εκπαιδευτικές ευκαιρίες για όλους τους μαθητές (ισότητα) αποτελεί μια συνεχή ζήτηση στον τομέα της εκπαίδευσης και της εκπαιδευτικής πολιτικής διεθνώς. Παρά τη μεγάλη σημασία της παροχής ίσων εκπαιδευτικών ευκαιριών, φαίνεται ότι δεν υπάρχουν μελέτες που να προσδιορίζουν παράγοντες που καθορίζουν την εκπαιδευτική αποτελεσματικότητα σε σχέση με τη διάσταση της ισότητας. Αυτό το έργο σκοπό είχε να καλύψει αυτό το κενό. Λαμβάνοντας χρηματοδότηση από το Κυπριακό Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας και συμπεριλαμβάνοντας τρεις ευρωπαϊκές χώρες (Κύπρος, Ολλανδία και Αγγλία), αυτό το τριετές έργο αποσκοπούσε στην παραγωγή νέων γνώσεων για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του σχολείου σε σχέση με την παροχή ίσων εκπαιδευτικών ευκαιριών. Επικεντρώθηκε επίσης στην ανάπτυξη μιας τεκμηριωμένης και βασισμένης στη θεωρία προσέγγισης για την ανάπτυξη της εκπαιδευτικής πολιτικής στην Κύπρο. Η ανάπτυξη μιας συστηματικής πολιτικής σε θέματα που σχετίζονται με ίσες εκπαιδευτικές ευκαιρίες μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της σχολικής αποτυχίας, η οποία, με τη σειρά της, μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου όλων των μαθητών, ανεξάρτητα από το κοινωνικοοικονομικό τους υπόβαθρο. Ένας επιπλέον, εξίσου σημαντικός, στόχος αυτού του έργου ήταν να αποσαφηνιστούν οι δύο διαστάσεις της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας (δηλαδή, η ποιότητα και η ποσότητα) και να εντοπιστούν παράγοντες που εξηγούν τις διαφορές στην αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών και των σχολείων σε σχέση με αυτές τις δύο διαστάσεις. Αυτό θα ενισχύσει το θεωρητικό πλαίσιο της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας και θα συμβάλει στην επιστημονική πρόοδο στην κατανόηση, την ερμηνεία και τη μοντελοποίηση της αποτελεσματικότητας.
Τίτλος: Ανάπτυξη θεωρητικού σχήματος κατανόησης της ποιότητας στην εκπαίδευση: Εγκυροποίηση του δυναμικού μοντέλου εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας
Ιστοσελίδα: https://www.ucy.ac.cy/esf/el/
Χρηματοδότηση: Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (πρώην Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας)
Διάρκεια: 2009-2012
Υπεύθυνος προγράμματος: Λεωνίδας Κυριακίδης
Περιγραφή: Παρά το γεγονός ότι οι Ευρωπαϊκές πολιτικές προωθούν την ανάπτυξη μιας κοινωνίας βασισμένης στη γνώση, διεθνείς συγκριτικές μελέτες αποκαλύπτουν ότι ακόμη χώρες των ανταγωνιστικών οικονομικών ζωνών, όπως οι χώρες του Ειρηνικού, υπερτερούν όσον αφορά τον τομέα της εκπαίδευσης. Παράλληλα, ανάμεσα στις Ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν μεγάλες διαφορές στα επίπεδα της μέσης επίδοσης των μαθητών, καθώς και στην προσφορά ίσων ευκαιριών σε διαφορετικούς μαθησιακούς πληθυσμούς. Ο εντοπισμός των παραγόντων αποτελεσματικότητας που δρουν στο επίπεδο του σχολείου και του συστήματος μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη μεθόδων για βελτίωση της αποτελεσματικότητας σε όλη την Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο, η εν λόγω διεθνής έρευνα, πραγματοποιήθηκε σε έξι ευρωπαϊκές χώρες (Κύπρος, Ελάδα, Γερμανία, Βέλγιο, Ιρλανδία, Σλοβενία), σε καθεμία από τις οποίες λήφθηκε δείγμα τουλάχιστον 50 δημοτικών σχολείων. Δοκίμια στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες χορηγήθηκαν στο δείγμα των μαθητών στην αρχή στο τέλος της Δ’ τάξης Δημοτικού. Η εν λόγω έρευνα είχε επίσης τέσσερις βασικούς στόχους. Πρώτο, να διερευνήσει και να εξηγήσει τις διαφορές μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης εντός των χωρών στα μαθησιακά αποτελέσματα, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές των μαθητών. Δεύτερο, να πληροφορήσει τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς χάραξης πολιτικής σχετικά με τις αποτελεσματικές πρακτικές στο επίπεδο του συστήματος (χώρα), του σχολείου και της τάξης, συμβάλλοντας στην βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης, η οποία θα οδηγήσει στην επίτευξη καλύτερων μαθησιακών αποτελεσμάτων και καλύτερων εκπαιδευτικών ευκαιριών για μειονεκτούντες μαθητές. Τρίτο, να αναπτύξει περαιτέρω και να ελέγξει την εγκυρότητα του δυναμικού μοντέλου εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας, ιδιαίτερα σε σχέση με τις διαφορές των μαθητών, τις διαδικασίες και τα επερχόμενα αποτελέσματα, ούτως ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης με βάση επιστημονικά και έγκυρα μοντέλα. Τέταρτο, να επεξεργαστεί τους παράγοντες που περιλαμβάνονται στο δυναμικό μοντέλο στο επίπεδο του συστήματος, να διερευνήσει τη σχέση τους με τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα καθώς και με τους παράγοντες στο επίπεδο του σχολείου και της τάξης, και να καταλήξει σε εισηγήσεις για την εκπαιδευτική πολιτική και έρευνα. Για τη διερεύνηση και την εξέταση των διαφορών στην προσθετική αξία της εκπαίδευσης η συλλογή δεδομένων από διαφορετικές χώρες κρίθηκε ως απαραίτητη. Η συλλογή δεδομένων για την ποιότητα της διδασκαλίας, την πολιτική για τη διδασκαλία και το περιβάλλον μάθησης του σχολείου, καθώς και η αξιολόγηση των πολιτικών και των δράσεων που λαμβάνονται αποσκοπώντας σε βελτίωση, καθόρισαν τις διαφορές στη λειτουργία των παραγόντων του δυναμικού μοντέλου και επέτρεψαν τη μέτρηση της επίδρασης τους στην ποιότητα στην εκπαίδευση. Με βάση τις πληροφορίες αυτές, προέκυψαν εισηγήσεις για βελτίωση της εκπαίδευσης σε κάθε μια από τις συμμετέχουσες χωρες, ανάλογα με τις διαφορές που παρουσιάστηκαν στο εκάστοτε πλαίσιο.
Τίτλος: Στρατηγικές και δράσεις για αντιμετώπιση της εκφοβιστικής συμπεριφοράς που στηρίζονται σε θεωρητικά σχήματα που έχουν εγκυροποιηθεί
Ιστοσελίδα: https://www.ucy.ac.cy/jls/el/
Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Πρόγραμμα Daphne III
Διάρκεια: 2008-2011
Υπεύθυνος προγράμματος: Λεωνίδας Κυριακίδης
Περιγραφή: Ο βασικός σκοπός αυτού του ερευνητικού προγράμματος ήταν να κατευθύνει τα σχολεία των πέντε χωρών που εμπλέκονται στο πρόγραμμα (Κύπρος, Ελλάδα, Ολλανδία, Βέλγιο, Ηνωμένο Βασίλειο), να χρησιμοποιήσουν εμπειρικά δεδομένα, ούτως ώστε να αντιμετωπίσουν την εκφοβιστική συμπεριφορά μεταξύ μαθητών από διαφορετικό κοινωνικό αλλά και εθνικό υπόβαθρο. Αυτό το ερευνητικό πρόγραμμα ενθαρρύνει όλους τους εμπλεκομένους και όλες τις σχολικές μονάδες να αναπτύξουν διαφορετικές δράσεις και στρατηγικές, οι οποίες να ανταποκρίνονται στο συγκείμενο της κάθε σχολικής μονάδας αλλά και στα ιδιαίτερα προβλήματα και προκλήσεις που αυτή αντιμετωπίζει. Το ιδιαίτερο γνώρισμα αυτού του ερευνητικού προγράμματος είναι πως η εκφοβιστική συμπεριφορά δεν αντιμετωπίζεται ανεξάρτητα από την παροχή μαθησιακών ευκαιριών. Πιο συγκεκριμένα, είναι βασική παραδοχή μας πως η εκφοβιστική συμπεριφορά θα πρέπει να θεωρείται πρόκληση όχι μόνο για τη δημιουργία ποιοτικού και ασφαλούς μαθησιακού περιβάλλοντος στο σχολείο, αλλά και για την επίτευξη συναισθηματικών και γνωστικών στόχων, όπως είναι η κατανόηση κοινωνικών αξιών, η συναισθηματική γνώση και η ανάπτυξη θετικών στάσεων απέναντι στους συνομηλίκους. Το ερευνητικό πρόγραμμα παρέχει δεδομένα τα οποία υποστηρίζουν τη χρησιμότητα και την αξία αυτής της προσέγγισης μέσα από μια έρευνα μεγάλης κλίμακας (πρώτη φάση της έρευνας: Ιανουάριος 2009-Σεπτέμβριος 2009) η οποία διενεργήθηκε σε 200 σχολεία στις 5 χώρες ( Κύπρος, Ελλάδα, Ολλανδία, Βέλγιο, Ηνωμένο Βασίλειο). Κατά τη διάρκεια της δεύτερης φάσης του προγράμματος (Οκτώβρης 2009- Ιούνης 2010) φάνηκε πως και στις 5 χώρες που συμμετείχαν τα σχολεία τα οποία χρησιμοποίησαν αυτή τη δυναμική προσέγγιση κατάφεραν τόσο να μειώσουν την εκφοβιστική συμπεριφορά αλλά και να βελτιώσουν την ποιότητα του μαθησιακού περιβάλλοντος σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τα σχολεία της ομάδας ελέγχου. Παρέχονται ακόμη εισηγήσεις για εφαρμογή των αποτελεσμάτων στη θεωρία, την πολιτική και την πράξη και δίνονται εισηγήσεις για περαιτέρω έρευνα σε αυτό το πεδίο.
Τίτλος: Ενισχύοντας τη Διαφοροποιημένη Διδασκαλία και τη Γνωστική Ενεργοποίηση στα Μαθηματικά μέσω της Στήριξης και Εκπαίδευσης Εκπαιδευτικών (EDUCATE)
Ιστοσελίδα: https://www.ucy.ac.cy/educate/el/
Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Erasmus+ KA2
Διάρκεια: 2017-2020
Υπεύθυνος προγράμματος: Χαράλαμπος Γ. Χαραλάμπους
Συνεργάτες στο Πανεπιστήμιο Κύπρου: Σταυρούλα Φιλίππου, Δήμητρα-Πίττα Πανταζή, Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου, Μαίρη Κουτσελίνη
Περιγραφή: Το διακρατικό πρόγραμμα EDUCATE (https://www.ucy.ac.cy/educate/el/) στόχευε στη σύζευξη της γνωστικής ενεργοποίησης και της διαφοροποίησης, φιλοδοξώντας να προωθήσει και τις δύο πτυχές στη διδασκαλία των Μαθηματικών. Μέσω της σύζευξης των δύο αυτών αξόνων, το έργο απέβλεψε να συνεισφέρει στον διττό στόχο της βελτίωσης της ποιότητας της διδασκαλίας και της ισότητας στην εκπαίδευση, που αποτελεί ζητούμενο και πρόκληση για πολλά εκπαιδευτικά συστήματα ανά το παγκόσμιο. Για την υλοποίηση του στόχου αυτού, συνεργάστηκαν εταίροι από τέσσερεις Ευρωπαϊκές χώρες (Κύπρος, Ιρλανδία, Ελλάδα, και Πορτογαλία). Το πρόγραμμα είχε διάρκεια 30 μήνες (Οκτώβριος 2017-Μάρτιος 2020) και διεξήχθη σε τέσσερεις φάσεις. Αρχικά σκιαγραφήθηκαν οι ανάγκες και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί μέσω παρατηρήσεων και συνεντεύξεων και στη βάση αυτών ετοιμάστηκε σχετικό υλικό για υποστήριξη των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών εκπαιδευτικών. Το υλικό αυτό εφαρμόστηκε με ομάδες εν δυνάμει και εν υπηρεσία εκπαιδευτικών που συμμετείχαν σε Λέσχες Ανάλυσης Οπτικογραφημένων Διδασκαλιών. Τέλος, εξετάστηκε η αποτελεσματικότητά του ως προς αλλαγές που επέφεραν οι εκπαιδευτικοί στη διδασκαλία τους, εξετάζοντας οπτικογραφημένα τους μαθήματα και αναλύοντας αναστοχαστικές συνεντεύξεις στις οποίες συμμετείχαν. Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με τη δημιουργία μιας διαδικτυακής εκπαιδευτικής πλατφόρμας που περιλαμβάνει όλο υλικό που αναπτύχθηκε (http://educate-platform.com/).
Τίτλος: Συνδυάζοντας Γενικευμένες και Εξειδικευμένες Πρακτικές Διδασκαλίας στη Διερεύνηση της Σχέσης Ποιότητας Διδασκαλίας και Μάθησης
Ιστοσελίδα: https://www.ucy.ac.cy/integratingpractices/en/
Χρηματοδότηση: Εσωτερική Χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Α. Λεβέντη
Διάρκεια: 2013-2015
Υπεύθυνος προγράμματος: Χαράλαμπος Γ. Χαραλάμπους
Συνεργάτες: Λεωνίδας Κυριακίδης και Νίκη Τσαγγαρίδου
Περιγραφή: Το ερευνητικό πρόγραμμα Σύζευξης Γενικευμένων και Εξειδικευμένων Πρακτικών Διδασκαλίας διερεύνησε κατά πόσο και με ποιο τρόπο η διδασκαλία συμβάλλει στη μάθηση, εστιάζοντας ταυτόχρονα σε γενικευμένες και εξειδικευμένες πρακτικές διδασκαλίας, με τις πρώτες να διατρέχουν τη διδασκαλία διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων και τις δεύτερες να αφορούν στη διδασκαλία συγκεκριμένων γνωστικών αντικειμένων. Εστιάζοντας στη διδασκαλία των Μαθηματικών και της Φυσικής Αγωγής στο δημοτικό σχολείο, το πρόγραμμα επικεντρώθηκε σε εκπαιδευτικούς που διδάσκουν και τα δύο μαθήματα. Για τον σκοπό αυτό αξιοποιήθηκε μια πλούσια γκάμα δεδομένων που περιλάμβανε αρχικές και τελικές μετρήσεις των παιδιών στα μαθηματικά (στον γνωστικό και συναισθηματικό τομέα), αρχικές και τελικές μετρήσεις των παιδιών στη Φυσική Αγωγή (στον ψυχοκινητικό και συναισθηματικό τομέα), αξιολογήσεις παιδιών για την ποιότητα διδασκαλίας που βίωσαν στα μαθηματικά και τη Φυσική Αγωγή, αυτο-αξιολογήσεις των εκπαιδευτικών σχετικά με την ποιότητα της διδασκαλίας τους και στα δύο μαθήματα, και παρατηρήσεις έξι διδασκαλιών ανά εκπαιδευτικό, τρεις σε κάθε γνωστικό αντικείμενο. Από την ανάλυση των δεδομένων αυτών διαφάνηκε η σημασία που έχουν και τα δύο είδη πρακτικών διδασκαλίας στη μάθηση των παιδιών, ενώ παράλληλα, αναδείχθηκε η συμβολή συγκεκριμένων πρακτικών διδασκαλίας για καθένα από τα δύο γνωστικά αντικείμενα.
Τίτλος: Αναπτύσσοντας Υποδομή για Διερεύνηση της Σύνδεσης μεταξύ της Γνώσης των Εκπαιδευτικών, της Διδασκαλίας και της Μάθησης με Ταυτόχρονη Ανάπτυξη Κουλτούρας Μάθησης από την Ίδια τη Διδασκαλία
Χρηματοδότηση: Εναρκτήρια Χρηματοδότηση από το Πανεπιστήμιο Κύπρου
Διάρκεια: 2012-2014
Υπεύθυνος προγράμματος: Χαράλαμπος Γ. Χαραλάμπους
Περιγραφή: Το εν λόγω πρόγραμμα στόχευε να αναπτύξει την απαραίτητη υποδομή για διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της γνώσης των εκπαιδευτικών, της ποιότητας διδασκαλίας τους και των μαθησιακών αποτελεσμάτων στο κυπριακό εκπαιδευτικό συγκείμενο ενώ παράλληλα, επιδίωξε να δημιουργήσει κουλτούρα αναστοχασμού και μάθησης μέσα από την ίδια τη διδακτική πράξη. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα αποσκοπούσε να προσαρμόσει στα κυπριακά δεδομένα και να εγκυροποιήσει το εργαλείο μέτρησης της γνώσης των εκπαιδευτικών Mathematical Knowledge for Teaching (MKT) και την κλείδα Mathematical Quality of Instruction (MQI) για παρατήρηση της ποιότητας της διδασκαλίας στο μάθημα των Μαθηματικών. Επιπλέον, επιδίωξε να αναπτύξει προσομοιώσεις διδασκαλίας για μελέτη των αποφάσεων και ενεργειών των εκπαιδευτικών (εν δυνάμει και εν υπηρεσία) σε «ελεγχόμενα» διδακτικά περιβάλλοντα τα οποία προσομοιάζουν αυθεντικών περιβαλλόντων διδασκαλίας. Τέλος, το πρόγραμμα στόχευε να αναπτύξει υποδομή για ένα παιδαγωγικό εργαστήριο το οποίο θα επέτρεπε σε εν υπηρεσία και σε εν δυνάμει εκπαιδευτικούς να παρακολουθήσουν και να αναλύσουν βιντεογραφημένες διδασκαλίες τους, με στόχο τη μάθηση από τη διδασκαλία τους και τη βελτίωση της διδακτικής τους πρακτικής.
