Η Έρευνα αποτέλεσε έναν από τους βασικούς πυλώνες ανάπτυξης του Πανεπιστημίου από την ίδρυσή του. Στην Αποστολή του Πανεπιστημίου κατέχει κυρίαρχη θέση η ερευνητική δραστηριότητα.
Κυριότεροι στόχοι του Πανεπιστημίου Κύπρου σε σχέση με Έρευνα και Καινοτομία είναι:
• Η ενεργός συμμετοχή στον ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο έρευνας, μέσα από την προώθηση πρωτότυπων ερευνητικών προγραμμάτων βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, σε ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών περιοχών, με τρόπο ώστε όλα τα τμήματα να συμβάλλουν σημαντικά στην επέκταση της επιστημονικής γνώσης διεθνώς.
• Η συνεισφορά, μέσω δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας, στην αναβάθμιση της τεχνολογίας, στην εδραίωση της κοινωνίας της γνώσης, στη βελτίωση του περιβάλλοντος, της υγείας, της κοινωνικής οργάνωσης και της αυτοπραγμάτωσης του ατόμου.
• Η διερεύνηση του ευρωπαϊκού προσώπου της χώρας, η μελέτη και κατανόηση της μακράς ελληνικής της παράδοσης και των άλλων πολιτισμικών της παραδόσεων, και της αλληλεπίδρασής τους με τους λαούς της Ανατολικής Μεσογείου.
• Η διασφάλιση της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της ελευθερίας επιστημονικής αναζήτησης και διακίνησης ιδεών.
Βασική και Εφαρμοσμένη Έρευνα
Η απήχηση της επιστημονικής έρευνας στην κοινωνία είναι σύνθετη και πολυδιάστατη. Κάποιες πτυχές είναι άμεσα μετρήσιμες, όπως ο αριθμός διδακτορικών τίτλων που απονέμονται σε ένα ακαδημαϊκό έτος και σε ποιες ειδικότητες, ενώ άλλες πτυχές είναι πολύ αφηρημένες, όπως η απήχηση των αποτελεσμάτων πολύ βασικής έρευνας. Η ανάγκη για σύζευξη μεταξύ βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας έχει πλέον αναγνωριστεί. Η ανάπτυξη της γνώσης σε βασικό επίπεδο διοχετεύεται στη συνέχεια για την επίλυση πραγματικών προβλημάτων, που απασχολούν την κοινωνία. Στους περισσότερους τομείς η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε βασική και εφαρμοσμένη έρευνα δεν είναι καθόλου προφανής, και η ασάφεια ή η γκρίζα ζώνη συνεχώς διευρύνεται, όσο η πολυπλοκότητα και η διεπιστημονικότητα τών υπό επίλυση προβλημάτων μεγαλώνει.
Τα πανεπιστήμια έχουν αποκλειστική ευθύνη για τα πρώτα δύο σκέλη του τρίπτυχου που αναφέρεται πιο πάνω, την εκπαίδευση ερευνητών, πρωτίστως μέσω διδακτορικών προγραμμάτων σπουδών, και τη διεξαγωγή βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας. Η σημασία του τρίτου σκέλους, της αξιοποίησης της γνώσης, συνεχώς αυξάνεται υπό το πρίσμα του στόχου της στρατηγικης της Ευρωπαϊκής Ένωσης “Ευρώπη 2020” για τη δημιουργία της πιο δυναμικής οικονομίας της γνώσης. Για το λόγο αυτό, κυβερνήσεις και λοιποί οικονομικοί εταίροι συνεχώς αποδίδουν μεγαλύτερη σημασία στην οικονομική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας. Εξάλλου, συχνά διατυπώνεται η άποψη ότι ο τομέας στον οποίο υστερεί η Ευρώπη έναντι άλλων οικονομιών, όπως των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας κ.λπ., είναι ακριβώς στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, ώστε να υπάρξουν μεγάλα οικονομικά οφέλη. Για την αποτελεσματική αξιοποίηση της γνώσης, δεν μπορεί να έχουν αποκλειστική ευθύνη τα πανεπιστήμια. Εδώ απαιτείται στενή, ειλικρινής και αποδοτική συνεργασία με άλλους εταίρους, πρωτίστως με εταίρους από τον οικονομικό και βιομηχανικό τομέα.
Ερευνητικά Προγράμματα για την Κύπρο
Εκτός από την έρευνα και τη διδασκαλία, που είναι οι δύο κύριοι τομείς δραστηριότητας του Πανεπιστημίου, μία τρίτη αποστολή του είναι και η παροχή υπηρεσιών προς το κοινωνικό σύνολο. Το Πανεπιστήμιο Κύπρου έχει κάνει έντονη την παρουσία του σ’ αυτόν τον τομέα. Στο πλαίσιο αυτής της προσφοράς, τα τμήματα του Πανεπιστημίου και το ακαδημαϊκό προσωπικό συνεργάστηκαν ή συνεργάζονται με διάφορους φορείς της κυπριακής κοινωνίας σε ερευνητικά προγράμματα, που προορίζονται, κατά ένα πολύ μεγάλο μέρος τους, να καλύψουν τη μελέτη των αναγκών της.