Παιδαγωγική της Φυσικής Αγωγής

Το ερευνητικό πρόγραμμα της Παιδαγωγικής της Φυσικής Αγωγής στοχεύει στην επέκταση των ερευνητικών τομέων της φυσικής αγωγής. Συγκεκριμένα επικεντρώνεται σε έρευνες της διδασκαλία και των αναλυτικών προγραμμάτων που μεγιστοποιούν την μάθηση των παιδιών και βελτιώνουν το εκπαιδευτικό σύστημα.

Προσωπικό:
• Νίκη Τσαγγαρίδου, καθηγήτρια, συντονίστρια ερευνητικής περιοχής
• Η ερευνητική ομάδα αποτελείται από ακαδημαϊκούς, μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές/φοιτήτριες του Πανεπιστημίου Κύπρου και άλλους ακαδημαϊκούς συνεργάτες από την Κύπρο και το εξωτερικό.

Ερευνητικά Ενδιαφέροντα:
• Διδασκαλία και εκπαίδευση εκπαιδευτικών
• Εκπαίδευση εκπαιδευτικών και σχολική εμπειρία
• Αναστοχασμός εκπαιδευτικών και αναστοχαστική διδασκαλία
• Αποτελεσματική διδασκαλία
• Ανάλυση διδασκαλίας
• Μοντέλα διδασκαλίας και αναλυτικών προγραμμάτων

Ερευνητικά Τρέχοντα Προγράμματα: 

• Τίτλος: Διδασκαλία της Φυσικής Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία
• Χρηματοδότηση: Πανεπιστήμιο Κύπρου, ετήσια χρηματοδότηση ερευνητικών δραστηριοτήτων
• Διάρκεια: 2020 – μέχρι σήμερα
• Υπεύθυνη προγράμματος: Νίκη Τσαγγαρίδου
• Επιστημονικός συνεργάτης: Χαράλαμπος Χαραλάμπους
• Περιγραφή: To συγκεκριμένο ερευνητικό πρόγραμμα είχε ως στόχο (α) να εξετάσει τις πρακτικές διδασκαλίας στη διδασκαλία της φυσικής αγωγής (ΦΑ) των εκπαιδευτικών προσχολικής και (β) να περιγράψει την ανάπτυξη του περιεχομένου της ΦΑ στην προσχολική ηλικία. Στη μελέτη συμμετείχαν εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν χρησιμοποιώντας δύο κλείδες συστηματικής παρατήρησης. Με τη διερεύνηση και την κατανόηση των πρακτικών διδασκαλίας ΦΑ και την ανάπτυξη περιεχομένου, οι εκπαιδευτικοί εκπαιδευτικών μπορούν να υποστηρίξουν τους εκπαιδευτικούς προσχολικής ηλικίας με τρόπους που παρέχουν πιο ουσιώδεις εμπειρίες για τα παιδιά.

• Τίτλος: Διερεύνηση Πρακτικών και Απόψεων Προπτυχιακών Εκπαιδευτικών Τάξης για τη Διδασκαλία της Φυσικής Αγωγής
• Χρηματοδότηση: Πανεπιστήμιο Κύπρου, ετήσια χρηματοδότηση ερευνητικών δραστηριοτήτων
• Διάρκεια: 2019 – μέχρι σήμερα
• Υπεύθυνη προγράμματος: Νίκη Τσαγγαρίδου
• Επιστημονικός συνεργάτης: Χαράλαμπος Χαραλάμπους
• Περιγραφή: Ο σκοπός αυτού του προγράμματος ήταν να διερευνήσει την ποιότητα της διδασκαλίας και τις απόψεις των προπτυχιακών εκπαιδευτικών τάξης με ειδίκευση στη Φυσική Αγωγή (ΦΑ) κατά τη διάρκεια της σχολικής εμπειρίας. Στη μελέτη συμμετείχαν προπτυχιακοί εκπαιδευτικοί με ειδίκευση στη ΦΑ. Τα δεδομένα συγκεντρώθηκαν μέσω συστηματικών παρατηρήσεων, ημι-δομημένων συνεντεύξεων και ανάλυση αρχείων. H συγκεκριμένη έρευνα συμβάλλει στην κατανόηση της ποιότητας διδασκαλίας και των απόψεων των προπτυχιακών εκπαιδευτικών.

Προγράμματα που έχουν ολοκληρωθεί:

• Τίτλος: Διερεύνηση της Ποιότητας της Διδασκαλίας της Φυσικής Αγωγής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
• Χρηματοδότηση: Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, Οργανισμός Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου (ΟΠΑΠ), Κυπριακή Ολυμπιακή Επιτροπή, και Πανεπιστήμιο Κύπρου.
• Διάρκεια: 2017-2019
• Υπεύθυνη προγράμματος: Νίκη Τσαγγαρίδου
• Επιστημονικοί συνεργάτες: Λεωνίδας Κυριακίδης, Χαράλαμπος Χαραλάμπους
• Περιγραφή: Ο στόχος αυτού του έργου ήταν να διερευνήσει πώς η ποιοτική διδασκαλία μπορεί να επηρεάσει τη φυσική, γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών/μαθητριών. Στη μελέτη συμμετείχαν 21 εκπαιδευτικοί ΦΑ που δίδασκαν ΦΑ σε Β’ και Γ’ τάξεις γυμνασίου και οι μαθητές/μαθήτριες τους (N = 702). Η μάθηση των μαθητών/μαθητριών σε κάθε τομέα μετρήθηκε χρησιμοποιώντας αρχικά και τελικά δοκίμια (γνωστικά, συναισθηματικά και ψυχοκινητικά). Η ποιότητα της διδασκαλίας καταγράφηκε μέσω τεσσάρων παρατηρήσεων για κάθε εκπαιδευτικό, χρησιμοποιώντας δύο διαφορετικές κλείδες παρατήρησης. Τα ευρήματα έδειξαν ότι αυξάνοντας τις κατάλληλες δοκιμές εξάσκησης των μαθητών/μαθητριών, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο σε όλους τους τομείς μάθησης των μαθητών/μαθητριών. Επιπλέον, η δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος μέσω αλληλεπιδράσεων εκπαιδευτικού-μαθητή/μαθήτριας ή/και μαθητή/μαθήτριας – μαθητή/μαθήτριας, η επίδειξη της σωστής εκτέλεσης δεξιοτήτων, και η εμπλοκή των μαθητών/μαθητριών σε δραστηριότητες προθέρμανσης μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μάθηση των μαθητών/μαθητριών σε ψυχοκινητικούς και γνωστικούς τομείς. Με βάση αυτά τα ευρήματα, τα θεωρητικά πλαίσια που σχετίζονται με την ποιότητα διδασκαλίας ΦΑ μπορούν να βελτιωθούν με πρακτικές που συμβάλλουν σε δύο ή ακόμα και τρεις τομείς μάθησης.

• Τίτλος: SIA-ProD: Εναλλακτική Προσέγγιση Αυτό-Βελτίωσης για την Επαγγελματική Ανάπτυξη Εκπαιδευτικών Προσχολικής Ηλικίας
• Ιστοσελίδα: http://sia-prod.com/el/contact/
• Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Ένωση [Erasmus + Πρόγραμμα Στρατηγικές Συνεργασίες Βασική Δράση 2. Αριθμός Συμφωνίας Επιχορήγησης 2016-1-EL-KA201-023420].
• Διάρκεια: 2016-2019
• Υπεύθυνος προγράμματος: Βασίλης Γραμματικόπουλος, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ελλάδα.
• Υπεύθυνη προγράμματος στην Κύπρο: Νίκη Τσαγγαρίδου
• Περιγραφή: Το επίκεντρο αυτού του προγράμματος εστιάζει στις διαδικασίες κατάρτισης εν υπηρεσία εκπαιδευτικών. Το πρόγραμμα είχε ως στόχο να παρέχει στους εκπαιδευτικούς τη μεθοδολογία και τα εργαλεία για την αυτό-αξιολόγηση και την αυτό-βελτίωσή τους με σχετικά χαμηλό κόστος. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, το πρόγραμμα εφάρμοσε μία καινοτόμο τεχνική που ονομάζεται Επιλογή Διακριτών Μοντέλων – Discrete Choice Modeling (DCM). Η μέθοδος DCM αποκαλύπτει τις πραγματικές και αληθινές προτιμήσεις των ερωτηθέντων, εκμαιεύοντας τις αναπαραστάσεις τους για ένα θέμα. Με την εφαρμογή της μεθόδου DCM στην προσχολική εκπαίδευση, το πρόγραμμα ανέπτυξε ένα εργαλείο αυτό-αξιολόγησης και εκπαιδευτικό υλικό για αυτό-βελτίωση των εκπαιδευτικών, για να διερευνήσει και να υποστηρίξει αντίστοιχα τον τρόπο με τον οποίο οι εκπαιδευτικοί διδάσκουν τις φυσικές δραστηριότητες στην τάξη τους. Οι φυσικές δραστηριότητες στην προσχολική εκπαίδευση επιλέχθηκαν ως τομέας για τον οποίο αναπτύχθηκε αρχικά το Εκπαιδευτικό Υλικό για Αυτό-Βελτίωση – Self-Improvement Educational Package (SIEP). Το έργο υλοποιήθηκε σε τέσσερις φάσεις: (1) Ανάπτυξη του εργαλείου Αυτό-Αξιολόγησης – TSAA (Teacher Self-Assessment Assistant). Η αρχική ανάπτυξη του εργαλείου αυτό-αξιολόγησης βασίστηκε στην τεχνική DCM, (2) η φάση Αυτό-αξιολόγησης κατά την οποία ελέγχθηκε η εγκυρότητα και της αξιοπιστία του εργαλείου TSAA σε μία πιλοτική και κατόπιν στην κύρια έρευνα, (3) Ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού για αυτό-βελτίωση – SIEP και (4) η φάση Αυτό-Βελτίωσης. Οι εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας συμπλήρωσαν το TSAA, έλαβαν ανατροφοδότηση για τα δυνατά και λιγότερο δυνατά σημεία τους ως προς την προώθηση των φυσικών δραστηριοτήτων στην προσχολική εκπαίδευση. Το SIEP τους δόθηκε και βάσει της αυτό-αξιολόγησής τους σχεδίασαν το πρόγραμμα της προσωπικής τους κατάρτισης με βάση το περιεχόμενο του SIEP. Η κύρια καινοτομία αυτού του προγράμματος ήταν ότι προσπάθησε να εφεύρει μια εύκολη, εξατομικευμένη και «χαμηλού κόστους» μέθοδο για την αυτό-βελτίωση των εκπαιδευτικών της προσχολικής ηλικίας.

• Τίτλος: Σύζευξη Γενικευμένων και Εξειδικευμένων Παραγόντων στην Διερεύνηση της Σχέσης μεταξύ της Ποιότητας της Διδασκαλίας και της Μάθησης των Μαθητών/Μαθητριών
• Χρηματοδότηση: Πανεπιστήμιο Κύπρου
• Διάρκεια: 2013-2015
• Υπεύθυνος προγράμματος: Χαράλαμπος Χαραλάμπους
• Επιστημονικοί συνεργάτες: Νίκη Τσαγγαρίδου, Λεωνίδας Κυριακίδης
• Περιγραφή: Ο στόχος αυτού του προγράμματος ήταν να διερευνήσει πως τόσο οι γενικευμένες όσο και οι εξειδικευμένες πρακτικές διδασκαλίας, ατομικά και από κοινού, συμβάλλουν στη μάθηση των μαθητών/μαθητριών στα μαθηματικά και στη φυσική αγωγή (ΦΑ). Προς τον σκοπό αυτό δείγμα 50 εκπαιδευτικών δημοτικού σχολείου που δίδασκαν μαθηματικά ή/και ΦΑ στους ίδιους/ίδιες μαθητές/μαθήτριες συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Η βελτίωση των μαθητών/μαθητριών στα δύο γνωστικά αντικείμενα μετρήθηκε χρησιμοποιώντας εργαλεία που είχαν ήδη αναπτυχθεί και εγκυροποιηθεί σε προηγούμενες μελέτες (Creemers & Kyriakides, 2008, 2009; Kyriakides & Tsangaridou, 2008). Οι γενικευμένες και οι εξειδικευμένες πρακτικές διδασκαλίας αξιολογήθηκαν χρησιμοποιώντας τρία εργαλεία παρατήρησης: ένα εργαλείο μέτρησης των γενικευμένων πρακτικών, το οποίο έχει ήδη δοκιμαστεί και εγκυροποιηθεί σε μια σειρά εθνικών και διεθνών μελετών, και δύο εργαλεία, ένα για εξειδικευμένες πρακτικές στη ΦΑ και ένα στα Μαθηματικά. Το συγκεκριμένο ερευνητικό έργο συνέβαλε στη θεωρητική πρόοδο των μοντέλων σχετικά με την εκπαιδευτική αποτελεσματικότητα και παρείχε εισηγήσεις για την προετοιμασία και επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών.

• Τίτλος: EARLY STEPS: Προώθηση του Υγιεινού Τρόπου Ζωής και της Κοινωνικής Αλληλεπίδρασης μέσω Δραστηριοτήτων Φυσικής Αγωγής κατά τη διάρκεια της Προσχολικής Ηλικίας
• Χρηματοδότηση: Ευρωπαϊκή Ένωση, [Πρόγραμμα ΕΕ Σωκράτης, Comenius 2.1 Δράση, Αριθμός Έργου: 118192-CP-1-2004-1-GR- COMENIUS-C2.1].
• Διάρκεια: 2004- 2007
• Υπεύθυνη προγράμματος: Ευριδίκη Ζαχοπούλου, Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης, Ελλάδα
• Υπεύθυνη προγράμματος στην Κύπρο: Νίκη Τσαγγαρίδου
• Περιγραφή: Ο στόχος του προγράμματος «Early Steps» ήταν να βελτιώσει την ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Σχεδιάστηκε ένα πρόγραμμα φυσικής αγωγής για να βοηθήσει τα παιδιά: (α) να κατανοήσουν τη σημασία του υγιεινού τρόπου ζωής και (β) να αναπτύξουν τον κοινωνικό τους τομέα, μαθαίνοντας να δέχονται την ποικιλομορφία κάθε παιδιού. Το πρόγραμμα περιλάμβανε ημερήσια σχέδια μαθημάτων όπου οι εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας είχαν την ευκαιρία να εφαρμόσουν καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας, όπως κατάλληλες αναπτυξιακές πρακτικές, δημιουργική και διαθεματική διδασκαλία, με στόχο τη δια βίου μάθηση. Αυτό το πρόγραμμα βασίστηκε στους κύριους σκοπούς της φυσικής αγωγής για παιδιά 4-6 ετών. Μία από τις κύριες δραστηριότητες αυτού του έργου ήταν η δημιουργία ενός προγράμματος κατάρτισης για τους εκπαιδευτικούς προσχολικής ηλικίας, ώστε να είναι σε θέση να εφαρμόσουν αυτό το νέο πρόγραμμα. Το πρόγραμμα κατάρτισης πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια δύο εκπαιδευτικών σεμιναρίων. Είκοσι εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας από πέντε διαφορετικές χώρες (Ελλάδα, Κύπρο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία και Φιλανδία) έτυχαν εκπαίδευσης και στη συνέχεια δίδαξαν συνολικά 500 παιδιά για έξι μήνες. Κατά τη φάση υλοποίησης αυτού του προγράμματος, υπήρχαν τρεις περίοδοι αξιολόγησης, πριν από την έναρξη του προγράμματος, στη μέση και στο τέλος. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου, έγιναν αλλαγές και τροποποιήσεις στο πρόγραμμα προκειμένου να καταστεί όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικό. Το αναθεωρημένο πρόγραμμα δημοσιεύθηκε συμπεριλαμβανομένων και κεφαλαίων για τη θεωρία και την πρακτική.