Πρόλογος
Τα Τμήματα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών (ΒΝΕ) και Ιστορίας και Αρχαιολογίας (ΙΣΑ) παρέχουν κοινό εξειδικευμένο μεταπτυχιακό πρόγραμμα στις Βυζαντινές Σπουδές και τη Λατινική Ανατολή σε δύο επίπεδα: δίπλωμα μάστερ και διδακτορικό δίπλωμα. Υπάρχουν δύο επιλογές για την απόκτηση του διπλώματος μάστερ: με ή χωρίς διπλωματική εργασία (βλ. Ακαδημαϊκές Απαιτήσεις).
Ιστορία του Προγράμματος
Το Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα (ΔΜΠ) στις Βυζαντινές Σπουδές και τη Λατινική Ανατολή ξεκίνησε τη λειτουργία του ως το πρώτο διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Κύπρου (ΠΚ) τον Σεπτέμβριο του 2007 (αρχικά ως ΔΜΠ Βυζαντινών Σπουδών). Η δημιουργία του ΔΜΠ κατέστη δυνατή χάρη στην ευτυχή συγκυρία να βρίσκονται στα Τμήματα ΙΣΑ και ΒΝΕ φιλόλογοι, ιστορικοί, ιστορικοί της τέχνης και αρχαιολόγοι υψηλού επιστημονικού επιπέδου με την επιθυμία να συνεργαστούν (η αρχική ομάδα αποτελείτο από τους Π. Αγαπητό, A. Beihammer, Α. Γιαννούλη, M. Hinterberger, Σ. Κωνσταντίνου, Μ. Παρανή, C. Schabel). Η συνεργασία αυτή των διαφορετικών ειδικοτήτων των Βυζαντινών και Μεσαιωνικών Σπουδών σε μορφή ΔΜΠ ήταν τότε και εξακολουθεί να είναι μοναδική και αποτελεί πρωτοποριακή ευκαιρία για τη διερεύνηση του Βυζαντινού και γενικότερα μεσαιωνικού κόσμου από όλες τις οπτικές γωνίες. Η σφαιρική αυτή προσέγγιση υποστηρίζεται δυναμικά από την πολιτισμική κληρονομιά της Κύπρου χάρη στην οποία το ΠΚ διαθέτει ιδανικές προϋποθέσεις για τις βυζαντινές και μεσαιωνικές σπουδές. Ήταν η ιδιαίτερη ιστορία της Κύπρου που συνέβαλε και στη μετονομασία του προγράμματος σε ΔΜΠ στις Βυζαντινές Σπουδές και τη Λατινική Ανατολή. Από την έναρξη της λειτουργίας του ΔΜΠ δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ισορροπημένη εκπροσώπηση όλων των γνωστικών πεδίων και των ποικίλων μεθοδολογικών προσεγγίσεων. Αρχικά το πρόγραμμα προέβλεπε την επιλογή μαθημάτων εκ μέρους των φοιτητών/-τριων τόσο από τα τρία γνωστικά πεδία όσο και από πέντε θεματικές ενότητες, μια δομή που αποδείχθηκε δύσκολη για τους/τις φοιτητές/-τριες και αντικαταστάθηκε από το σημερινό πιο απλό και εύχρηστο σχήμα.
Στόχος
Στο πρόγραμμα συμμετέχουν εννέα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού των Τμημάτων BNE και IΣA στις εξής ειδικότητες: Βυζαντινή Φιλολογία, Βυζαντινή Ιστορία, Μεσαιωνική Ιστορία, Ιστορία του Λατινοκρατούμενου Ελληνισμού, Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη και Αρχαιολογία, Μεσαιωνική Τέχνη και Αρχαιολογία. Σε κάθε εξάμηνο προσφέρονται τουλάχιστον τρία μαθήματα, ένα από κάθε γνωστικό πεδίο: (Α) Βυζαντινή Φιλολογία, (Β) Βυζαντινή και Μεσαιωνική Ιστορία, (Γ) Βυζαντινή και Μεσαιωνική Τέχνη και Αρχαιολογία.
α) στην πολιτική, κοινωνική, οικονομική και εκκλησιαστική ιστορία,
β) στην ιδεολογία και ταυτότητα, τις πολιτισμικές συμπεριφορές και διαπολιτισμικές επαφές,
γ) στην πνευματική παραγωγή και καλλιτεχνική δημιουργία,
δ) στην καθημερινή ζωή και τον υλικό πολιτισμό, και τέλος
ε) στην Κύπρο μέσα στα ευρύτερα κοινωνικά, ιστορικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα της Ανατολικής Μεσογείου.
- τις αρχές και τα εργαλεία των επιστημών της Βυζαντινής Φιλολογίας, της Βυζαντινής και Μεσαιωνικής Ιστορίας, της Αρχαιολογίας και της Ιστορίας της Τέχνης
- θέματα και προβληματισμούς σχετικά με τη σταδιακή μεταμόρφωση του αρχαίου κόσμου σε μεσαιωνικό
- φαινόμενα της κοινωνικής διαστρωμάτωσης του Βυζαντίου, όπως η έννοια της κοινωνικής τάξης, τα αυτοείδωλα κοινωνικών ομάδων, καθώς και οι σχέσεις τους με την αυτοκρατορική εξουσία
- διάφορες πτυχές των σχέσεων του Βυζαντίου με τον Ισλαμικό κόσμο από τη μια και τον Λατινικό κόσμο από την άλλη
- την ιστορία, τη λογοτεχνική παραγωγή, την τέχνη και τον υλικό πολιτισμό του Βυζαντίου και της Λατινικής Ανατολής από τον 4ο μέχρι και τον 16ο αι., και τη μετάβαση από τον Βυζαντινό στον Μεταβυζαντινό πολιτισμό
- έχουν γνωρίσει και είναι σε θέση να εκτιμούν χαρακτηριστικές πτυχές της λογοτεχνίας, της ιστορίας, του υλικού πολιτισμού και της καλλιτεχνικής παραγωγής στο Βυζάντιο και τη Λατινική Ανατολή
- είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται και να συζητούν πώς τα λογοτεχνικά είδη, κείμενα, συμβάντα, θεσμοί, πρακτικές, μνημειακές κατασκευές, τέχνεργα και τα έργα τέχνης που αποτελούν τα προϊόντα του βυζαντινού και μεσαιωνικού πολιτισμού εντάσσονται, μορφοποιούνται και νοηματοδοτούνται από τα ιστορικά, πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και ιδεολογικά συμφραζόμενά τους
- είναι εξοικειωμένοι/-ες με το θεωρητικό πλαίσιο και τις σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις για την ανάλυση διαφόρων εκφάνσεων του βυζαντινού και μεσαιωνικού πολιτισμού και έχουν εμπεδώσει τη σημασία της διεπιστημονικής προσέγγισης για τη μελέτη και ερμηνεία πολύπλοκων πολιτισμικών φαινομένων και καλλιτεχνικών εκφράσεων
- κατανοούν την ανάγκη για κριτική αντιμετώπιση παραδοσιακών θεωρήσεων και ερμηνειών του βυζαντινού πολιτισμού και την ανάγκη επαναξιολόγησής τους υπό το φως των πορισμάτων της σύγχρονης έρευνας και με τη χρήση των κατάλληλων μεθοδολογικών εργαλείων
- είναι εξοικειωμένοι/-ες με τον επιστημονικό διάλογο, με τη μεθοδολογία και τα εργαλεία της έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες (πχ. χρήση έντυπων ή χειρόγραφων πηγών, εικαστικών μαρτυριών και αρχαιολογικών δεδομένων, αλλά και ηλεκτρονικών τεχνολογιών) και είναι σε θέση να παρουσιάζουν τις απόψεις τους και να συντάσσουν μια ερευνητική εργασία σε ένα καλά δομημένο και λογικά στέρεο γραπτό λόγο και με τη σωστή τεκμηρίωση
